1- گرگان، میدان بسیج، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، میدان بسیج، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، rfroozeh@gmail.com
چکیده: (6 مشاهده)
یکی از شاخه‌های دانش بومی، علم قوم گیاه‌شناسی یا مردم گیاه‌شناسی است که به بررسی نحوه‌ی استفاده‌ی یک قوم از گیاهان موجود در منطقه می‌پردازد. با توجه به اینکه این دانش بیشتر در نزد افراد کهنسال بوده و نیز انتقال آن سینه به سینه و به‌صورت شفاهی صورت گرفته، با فوت افراد در زیر خاک مدفون می‌شود. دراین پژوهش به بررسی قوم گیاه‌شناسی گیاهان دارویی منطقه‌ی شاه کوه سفلی پرداخته شد. در فصل‌های بهار و تابستان سال 1402 و 1403 پس از پیمایش‌های میدانی، جهت جمع‌آوری داده‌های قوم گیاه‌شناسی (کاربرد دارویی و خوراکی گیاهان) از 50 نفر افراد محلی به شیوه‌های ساختار‌یافته، نیمه ساختار‌یافته، باز و مشاهده مشارکتی مصاحبه صورت گرفت. طبق نتایج، 59 گونه گیاهی متعلق به 28 تیره شناسایی شد که خانواده‌های Asteraceaeبا 12 گونه جزو مهم‌ترین تیره‌ی گیاهی مورد استفاده بوده است. طبق یافته‌ها، برگ و سپس گلو ساقه بیشترین سهم و میوه کمترین سهم از اندام مورداستفاده در درمان را به خود اختصاص داده‌اند.بیشترین کاربرد دارویی گیاهان در درمان مشکلات گوارشی (18 گونه)، سرما خوردگی، سرفه و تب (15 گونه) و نیز دیابت (13 گونه) بیان شده است و بومیان جهت تهیه‌ی غذا به شکل سبزی‌پلو (16 گونه) و سپس انواع آش (13 گونه) تمایل بیشتری نشان دادند. به دلیل اهمیت موضوع دانش بومی، این مطالعات در وسعت کم اما بسیار عمقی صورت می‌گیرد. بومیانروستای شاه‌کوه سفلی دارای دانش غنی در خصوص استفاده‌ی سنتی از گیاهان دارویی منطقه می‌باشند. انجام مطالعه‌ی قوم گیاه‌شناسی در این منطقه و سایر مناطق مشابه، نه تنها سبب حفظ و انتقال آن به نسل جوان خواهد شد بلکه می‌تواند زمینه ساز شناخت صحیح از گیاهان دارویی مراتع در راستای بهره برداری پایدار باشد.
Alinejad Z, Forouzeh M R, Mohammadi H, Yeganeh H. The ethnobotanical study of medicinal plants in the Shah-Kuh Sofla Rangelands, Golestan Province. PEC 2025; 13 (26) : 12 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-1002-fa.html
علی نژاد زهرا، فروزه محمد رحیم، محمدی حنانه، یگانه حسن. بررسی قوم گیاه‌شناسی گیاهان دارویی مراتع شاه کوه سفلی، استان گلستان. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1404; 13 (26) :169-197
