[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
فرم های ضروری::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 11، شماره 23 - ( 10-1402 ) ::
جلد 11 شماره 23 صفحات 182-168 برگشت به فهرست نسخه ها
پراکندگی برخی گونه‌های مهم مرتعی تحت تأثیر عوامل ادافیکی و توپوگرافی (مطالعه موردی: مراتع شمال استان آذربایجان غربی)
زهرا محمدی راد1 ، اسماعیل شیدای کرکج* ، مرتضی مفیدی چلان1 ، مهدی یونسی حمزه خانلو3
1- گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه ، esmaeil_sheidayi@yahoo.com
3- دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، اهر
چکیده:   (1601 مشاهده)
در یک اکوسیستم مرتعی، توجه به عوامل محیطی و تأثیر آنها بر پراکندگی و استقرار گیاهان به منظور برنامه­ریزی بهره­برداری مهم است. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط پوشش برخی گونه­ها با عوامل محیطی در شمال استان آذربایجان غربی است. برای این منظور در بازه زمانی اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد سال 1400، نمونه­برداری از پوشش گیاهی در هشت سایت مرتعی با ترکیب پوشش گیاهی مختلف در محدوده شهرستان­های چایپاره و خوی به روش سیستماتیکتصادفی با استقرار ترانسکت و پلات یک در یک متر مربعی صورت گرفت.. از هر یک از سایت­ها در پنج نقطه از عمق صفر تا 20 سانتی­متری نمونه خاک برداشت شد و برای اندازه­گیری پارامترهای خاکی به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج استفاده از آنالیز تطبیقی قوس‌گیری شده نشان داد که اهمیت محورها بر مبنای مقدار ویژه، از محور اول(با مقدار ویژه برابر با 36/0)) به دوم (با مقدار ویژه برابر با 23/0) و سوم کاهش‌ می­یابد و در نتیجه سهم عمده تغییرات در  پراکندگی گونه­های گیاهی، مربوط به محور اول و دوم است. بررسی تغییرات پراکندگی گونه­ها بر اثر عوامل خاکی و توپوگرافی، با استفاده از روش خطی آنالیز افزونگی (RDA) انجام شد. نتایج آنالیز افزونگی نشان می­دهد چهار محور مجموعاً 83 درصد واریانس تغییرات ترکیب گونه­ای را توسط عوامل محیطی تبیین می­کند و لذا این امر نشان‌دهنده آن است که پارامترهای مورد بررسی تاثیر مستقیمی روی پراکندگی گونه­ها دارند، ولی چون محور اول بیشترین مقدار (295/0) را دارد و مربوط به پارامترهای مختلف خاک است، این امر نشان‌دهنده این است که سهم خاک بر روی پراکندگی گونه­ها در سایت­های مطالعاتی بیشتر از پارامترهای توپوگرافی است. نتایج کلی این بررسی نشان داد که پراکندگی گونه­های مرتعی در سایت­های مطالعاتی تحت تاثیر توأم عوامل خاکی و توپوگرافی قرار می­گیرد. به نظر می­رسد هر چه ارتفاع، کربن آلی، رطوبت اشباع، درصد شن و سیلت و رس، شیب و جهت دامنه و کلسیم در سایت مرتعی بیشتر، فراوانی حضور برخی گونه­ها از قبیل Artemisia fragrans Willd ، Antemis koteschyana Boiss،L  Cynodon dactylon و Ceratocephalus falcatus L. افزایش می­یابد و هرچه مقادیر کاتیون­های خاک، هدایت الکتریکی، درصد آهک و اسیدیته خاک کمتر شود، فراوانی برخی گونه­های دیگر از قبیل Phlomis olivieri Benth، Teucrium polium L.، Alyssum minutum Schltdl. و Tanacetum polycephalum Sch.Bip  در سایت­های مطالعاتی بیشتر می­گردد.

شماره‌ی مقاله: 13
واژه‌های کلیدی: چایپاره، خوی، عوامل خاکی و توپوگرافی، روش چندمتغیره رسته‌بندی
متن کامل [PDF 752 kb]   (307 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/3/5 | پذیرش: 1402/8/23 | انتشار: 1403/1/1
فهرست منابع
1. ادیشو، س. 1376. مناطق اکولوژیکی ایران، شناخت مناطق اکولوژیک منطقه خوی سلماس، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. 60 صفحه.
2. آذرنیوند، ح.، نیکو، ش.، احمدی، ح.، جعفری، م.، مشهدی، ن. 1386. عوامل موثر بر پراکندگی گونه¬های گیاهی (مطالعه موردی: منطقه دامغان استان سمنان)، مجله منابع طبیعی ایران، 60 (1): 323-341.
3. پارسامهر، ع. ح.، وهابی، م. ر.، خسروانی، ز. 1394. رابطه بین جوامع گیاهی و برخی خصوصیات خاک با استفاده از تحلیل تناظر متعارف (مطالعه موردی: مراتع اردستان). مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 22(1): 194-203.
4. پورفتحی، م.، عرفان زاده، ر.، قلیچ¬نیا، ح. 1389. تأثیر ارتفاع و برخی خواص خاک بر پراکندگی درمنه معطر (مطالعه موردی: هلیچال، آمل). مجله مرتع، 4(4): 530-539.
5. ترنجزار، ح.، زاهدی، ق. ا.، جعفری، م.، زاهدی پور، ح، ا. 1390. رابطه صفات فیزیکوشیمیایی خاک با جوامع گیاهی (مطالعه موردی: کویر میقان اراک)، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 18(3): 384-394.
6. تمرتاش، ر. طاطیان، م.ر .ریحانی، ب .شکریان، ف. 1388. بررسی رابطه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاك‌هاي مارنی با اجتماعات گیاهی (مطالعه موردي: دشت بیرجند). فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 16(4): 481-492.
7. جعفری، م.، زارع چاهوکی، م، ع.، طویلی، ع.، آذرنیوند، ح.، زاهدی¬امیری، غ. 1383. عوامل موثر بر پراکندگی انواع پوشش گیاهی مراتع پشتکوه استان یزد (ایران)، مجله خشک¬بوم، 56: 627-641.
8. جعفری، م.، ع. طویلی، م. رستم پور، م. ع. زارع چاهوکی و ج. فرزادمهر، 1388. بررسی عوامل محیطی مؤثر بر توزیع پوشش گیاهی مراتع زیرکوه قاین. مجله مرتع و آبخیزداری، 62: 197-213.
9. حسني، ج.، شاهمرادي، ا.ع.1386 .آت اکولوژي جاشیر در استان کردستان (Prangos ferulacea)، مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 1(2): 171-184.
10. حشمتی، غ. 1381. تجزیه و تحلیل چند متغیره اثرات عوامل محیطی بر استقرار و گسترش گیاهان مرتعی، نشریه منابع طبیعی ایران، 56(3): 309-321.
11. حقیان، ا.، شیدای¬کرکج، ا. 1396. تعیین سهم و شناسایی برخی از اثرات متغیرهاي فیزیکی و شیمیایی خاك بر پراکندگی گیاهان دارویی زیست بوم البرز مرکزي (مطالعه موردي: منطقه ملرد، سوادکوه)، مجله حفاظت زیست بوم گیاهان، 5(10): 19-38.
12. حقیان، ا.، قربانی، ج.، شکري، م.، جعفریان، ز. 1388. تعیین سهم خصوصیات خاك و توپوگرافی در تشریح پراکندگی پوشش گیاهی در بخشی از مراتع ییلاقی البرز مرکزي، مجله مرتع، 3(1): 68-53.
13. خوارزمی، ح.، کلانتری، س.، صادقی¬نیا، م.، قانعی¬بافقی، م. ج. 1400. بررسی عوامل محیطی مؤثر بر پراکندگی و رشد گونه اسکنبیل کرمانی (Calligonum bungei) در مراتع استان کرمان، مجله مرتع، ۱۷ (۲): ۲۶۶-۲۸۱.
14. دهقانی¬زاهدانی، م.، سرفرازی، ع. 1402. بررسی تاثیر برخی متغیرهای محیطی بر حضور و پراکندگی گونه¬های Nezara viridula L. و Acrosternum millieri Mulsant & Rey.(Hem:Pentatomidae) در استان یزد با استفاده از روش بیشینه آنتروپی (MaxEnt). مجله آفات و بیماری¬های گیاهی، مقاله آماده انتشار، https://doi.org/10.22092/jaep.2023.360566.1461
15. رحیم فروزه، م.، حشمتی، غ.ع. 1395. بررسی خصوصیات بوم¬شناختی و روند تقویم رویشی گونه Carex stenophylla WaeL.، نشریه حفاظت زیست بوم گیاهان، 4(9): 61-76.
16. زارع، م.، قربانی ا.، معمری م.، پیری¬صحراگرد ح.، مصطفی‌زاده، ر.، حسینی، ز.، دادجو، ف. 1402. تأثیر عوامل محیطی در پیش¬بینی رویشگاه گونه Dorema ammoniacum D. DON. در مراتع ندوشن استان یزد. مجله مرتع. ۱۷ (۱) :۶۶-۸۱.
17. شکراللهی، ش.، مرادی، ح. ر.، دیانتی تیلکی، غ. ا. 1391. بررسی برخی عوامل محیطی موثر بررسی پراکندگی گونه (Agropyron cristatum) مطالعه موردی: مراتع ییلاقی پلور، استان مازندران). پژوهش¬های آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، 97: 111-119.
18. شیداي¬کرکج، ا.، میردیلمی، س.ز.، اکبرلو، م. 1394. بررسی ارتباط موثرترین عوامل خاکی و مدیریتی با پراکندگی گروه گونه¬هاي اکولوژیک و محاسبه سهم مشترك آنها (مطالعه موردي: مراتع ییلاقی چهارباغ، استان گلستان). فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 22(1): 46-31.
19. صادق¬پور، ا.، معتمدی، ج.، شیدای¬کرکج، ا. 1398. شناخت مهمترین عوامل فیزیوگرافی، توپوگرافی و خاکی بر تنوع گیاهی (مطالعه موردی: مراتع نمین، اردبیل). فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 26(4): 838-854.
20. طاهری، گ. 1399. روابط خاک و پوشش گیاهی در رویشگاه¬های گالبانوم (ferula gummosa boiss) مطالعه موردی مرتع عطایی و شور رود - استان خراسان رضوی. مجله حفاظت از اکوسیستم گیاهی، 7(15): 23-39.
21. فروزه، م.، حشمتي، غ.، باراني، ح. 1396. امکان سنجي تهيه نقشه پيش¬بيني احتمال حضور برخي از گونه¬های مهم مرتعي در مراتع کوهستاني زاگرس. حفاظت زيست بوم گياهان، 5(10):53-74.
22. قاسمي¬آقباش، ف.، پوررضا، م.، مومني، ا. 1400. بررسي نيازهاي رويشگاهي سماق (Rhus coriaria L) به منظور احیای آن در ذخیره¬گاه جنگلي سماقلوي شهرستان سازند. نشريه تخريب و احياء اراضي طبيعي، 1(2): 123-124.
23. قربانی، ا.، اصغری، ا. 1393. بررسی تأثیر عوامل اکولوژیکی بر پراکندگی فستوکا اوینا در مراتع جنوب شرقی سبلان. مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 21(2): 368-381.
24. قربانی، ع.، شریفی، ج.، کاویان پور، ح.، ملک¬پور، ب.، میرزایی آقچه قشلاق، ف. 1392. بررسی. بررسی ویژگی¬های اکولوژیکی گیاه Festuca ovina L. در مراتع جنوب شرقی سبلان ایران. مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 20(2): 379-396.
25. کارگر، م.، جعفريان، ز.، قرباني پاشاکلايي، ج. 1389. بررسي برخي خصوصيات خاک تحت تاثير تاج پوشش و تراکم بوته¬هاي درمنه کوهي (مطالعه موردي مراتع واوسر کياسر). نشريه مرتع، 2: 240-249.
26. محسن¬نژاد، م. 1389. مطالعه ارتباط بین ویژگی¬هاي خاك و عوامل فیزیوگرافیک با پراکندگی جوامع گیاهی بهرستاق-آمل (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران، 68 صفحه.
27. معمایی، ن. 1387. پاسخ پوشش گیاهی زیر اشکوبه به ساختار فوقانی و عوامل محیطی مراتع مشجر سوادکوه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران .105 صفحه.
28. میرزایی موسیوند، ع.، قربانی، ا.، م.ع. زارع چاهوکی، م. ا.، کیوان¬بهجو، ف.، سفیدی، ک. 1397. عوامل محیطی مؤثر بر پراکندگی گونه‌های مرتعی پرانگوس در مراتع استان اردبیل. مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 24(4): 791-804.
29. ميري نژاد، ش.، کشاورز، ک.، آفريدگان، آ. 1391. بررسي آت اکولوژي گياه مرتعي جاشير ferulacea Prangos . سومين همايش ملي-دانشجويي مرتع، آبخيز و بيابان، کرج.
30. نجیب¬زاده، م، ر. 1388. مناطق اکولوژیکی کشور، شناخت مناطق اکولوژیک منطقه تبریز. انتشارات موسسه تحقیقات جنگل¬ها و مراتع کشور. 125 صفحه.
31. وردیان، س.، جعفریان، ز.، رستگار، ش.، کارگر، م. 1400. ارزش¬گذاری اقتصادی و تعیین عوامل موثر بر پراکندگی گونه باریجه (Ferula gummosa Boiss) در مراتع لار استان تهران. مجله مرتع، 15(3): 387-397.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Mohammadi-Rad Z, Sheidai-Karkaj E, Mofidi-Chelan M, Younessi-Hamzekhanlu M. Distribution of some important rangeland species under the influence of edaphic and topographic factors (Case study: Northern rangelands of West Azerbaijan Province). PEC 2023; 11 (23) : 13
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-927-fa.html

محمدی راد زهرا، شیدای کرکج اسماعیل، مفیدی چلان مرتضی، یونسی حمزه خانلو مهدی. پراکندگی برخی گونه‌های مهم مرتعی تحت تأثیر عوامل ادافیکی و توپوگرافی (مطالعه موردی: مراتع شمال استان آذربایجان غربی). حفاظت زیست بوم گیاهان. 1402; 11 (23) :168-182

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-927-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 23 - ( 10-1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مجله حفاظت زیست بوم گیاهان Journal of Plant Ecosystem Conservation
Persian site map - English site map - Created in 0.06 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4710