[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
فرم های ضروری::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 12، شماره 24 - ( 6-1403 ) ::
جلد 12 شماره 24 صفحات 247-203 برگشت به فهرست نسخه ها
مطالعه اتنوبوتانی برخی گیاهان دارویی مبتنی بر دانش بومی زنان در شهرستان زنجان
زهره طغرانگار1 ، مهناز وفادار*
1- زنجان، کیلومتر 5 جاده تبریز، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی
دانشکده‌ی علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، دانشکده‌ی علوم، دانشگاه زنجان، زنجان ، vafadar@znu.ac.ir
چکیده:   (1342 مشاهده)
کاربرد گیاهان دارویی بومی به‌صورت سنتی برای مقاصد درمانی پیشینه‌ای طولانی در استان زنجان دارد. مطالعه حاضر به‌منظور دست‌یابی به دانش بومی زنان در مورد گیاهان دارویی منطقه و اثرات درمانی آن‌ها انجام گرفته است. پس از جمع‌آوری، پرس و شناسایی علمی گیاهان منطقه، مطالعه‌ای کیفی-پرسشنامه‌ای به‌همراه مصاحبه با جامعه آماری متشکل از 90 زن در سه بخش شهرستان زنجان در طی سال‌های 1402-1401 انجام گرفت. به‌منظور بررسی و قیاس اهمیت دارویی گونه‌های گیاهی مورد مطالعه، ضریب فراوانی نسبی استناد (RFC) برای تمامی گونه‌ها محاسبه شد. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان‌دهنده استفاده از 193 گونه گیاهی متعلق به 47 تیره است. بزرگترین تیره‌های گیاهی شامل کاسنیان  (Asteraceae) با 32 گونه، نعنائیان (Lamiaceae) با 21 گونه، چتریان (Apiaceae) با 18 گونه، گل‌سرخیان (Rosaceae) با 15 گونه و باقلائیان (Fabaceae) و کلمیان (Brassicaceae) هر کدام با 12 گونه گیاهی بودند. گونه‌های بولاغ اوتی (Nasturtium officinale R.Br.)، چای کوهی (Stachys lavandulifolia Vahl)، آویشن (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و پنیرک (Malva sylvestris L.) بیشترین میزان ضریب RFC (1) را دارا بودند. مهم‌ترین اندام‌های مورد استفاده گیاهان دارویی، گل، برگ، بذر، میوه و اندام‌های هوایی بوده و مهم‌ترین موارد دارویی و درمانی ذکر شده از سوی مصاحبه‌شوندگان در این پژوهش عبارتند ‌از: مسکن ناراحتی‌ها و اختلالات گوارشی، مقوی دستگاه هاضمه، کاربردهای ضدعفونی‌کننده و ضدکرم، درمان بیماری‌های کبدی و تقویت‌کننده آن، درمان اختلالات تنفسی، مسکن درد و ضداسپاسم و معالجه ناراحتی‌های پوستی. یافته‌های حاصل از این تحقیق نشان‌دهنده تنوع فراوان گیاهان دارویی بومی در شهرستان زنجان است و لزوم حفاظت از این ذخیره‌گاه ارزشمند زیستی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

 
شماره‌ی مقاله: 14
واژه‌های کلیدی: طب سنتی، بیماری، زنان
متن کامل [PDF 1864 kb]   (516 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/9/23 | پذیرش: 1403/4/16 | انتشار: 1403/7/16
فهرست منابع
1. آروين، پ.، فيروزه، ر. 1400. اتنوبوتاني گياهان دارويي منطقه راز و جرگلان در استان خراسان شمالي، نشريه علمي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران، جلد 37، صفحات 907-873.
2. اسدي، م.، رمك معصومي، ع. ا.، جمزاد، ز.، مظفريان، و. ا. 1396-1367. فلور ايران، انتشارات موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور.
3. اميدي، ا. ا.، خاتم‌ساز، م.، ذوالفقاري، ب. 1391. اتنوبوتاني، رويدادي مبتني بر بازنويسي علمي روايت‌هاي مردمي، مجله طب سنتي اسلام و ايران، جلد 3، صفحات 61-51.
4. اميدي، ا. ا.، قرباني، ن.، فروتن، م.، جوادي، ا. ح.، كاشانكي، ح. 1398. رابطه بين اضطراب و سركوبي با توجه به نقش واسطه‌اي خودشناسي انسجامي در بيماران مبتلا به اختلال گوارشي، جلد 8، صفحات 34-27.
5. بهرامي، ب.، کلامي، پ. 1391. معرفي گياهان دارويي مراتع كوهستاني شمال غرب ايران با تاكيد بر دانش بومي و سنتي (مطالعه موردي: اكوسيستم مرتعي خرابه سنجي اروميه)، فصلنامه علمي پژوهشي اكوسيستمهاي طبيعي ايران، جلد 3، صفحات 69-59.
6. بي‌باك، ح.، مقبلي هنزائي، ف. 1396. جمع‌آوري، شناسايي و استفاده سنتي و بومي گياهان دارويي در شهرستان جيرفت، فصلنامه گياهان دارويي، جلد 4، صفحات 141-116.
7. تبد، م. ع.، جليليان، ن. 1394. مطالعه اتنوبوتانيكي گياهان دارويي منطقه زريوار شهرستان مريوان، فصلنامه گياهان دارويي، رويش روانشناسي، جلد 2، صفحات 75-55.
8. حاتمي، ا.، زاهدي‌فر، م. 1395. بررسي اتنوبوتاني منتخبي از گياهان دارويي شهرستان فسا در استان فارس، مجله طي سنتي اسلام و ايران، جلد 7، صفحات 95-89.
9. حسيني، م.، فروزه، م. ر.، باراني، ح. 1398. شناسايي و بررسي اتنوبوتاني منتخبي از گياهان دارويي شهرستان نيشابور، (مطالعه موردي: مراتع زبرخان)، فصلنامه گياهان دارويي، جلد 2، صفحات 231-212.
10. حسيني، س.، حشمتي، غ. ع.، فروزه، م. ر.، كرمي، پ. 1400. دانش بومي گياهان دارويي كوهستان و دهستان آبيدر سنندج، دوفصلنامه علمي دانشهاي بومي ايران، جلد 8، صفحات 343-395.
11. حيدري، ع.، زالي، س. ح.، حيدري، ق. ا. 1393. گياه‌مردم‌نگاري منطقه ييلاقي نمارستاق، شهرستان آمل (استان مازندران)، مجله طب سنتي اسلام و ايران، جلد 5، صفحات 339-330.
12. خالقي، ب.، عواطفي همت، م.، شامخي، ت.، شيرواني، ا. 1394. دانش اکولوژيک سنتي مردم محلي از خواص دارويي گياهان علفي و بوته‌اي در حوزه ايلگنه‌چاي ارسباران، دو فصلنامه دانشهاي بومي ايران، جلد 2، صفحات 234-203.
13. دلفان، ا.، خداياري، ح.، عزيزي، خ. 1398. اتنوبوتاني گياهان دارويي بومي در مناطق زاغه و پيرانشهر، استان لرستان، ايران، فصلنامه اكوفيتوشيمي گياهان دارويي، جلد 7، صفحات 83-64.
14. دولتخواهي، م.، قرباني نهوجي، م. 1392. معرفي گياهان دارويي پرمصرف شهرستان دشتستان در استان بوشهر با تاكيد بر كاربرد سنتي، فصلنامه گياهان دارويي، جلد 2، صفحات 106-85.
15. رزمجويي، د.، زارعي، ز.، آرمند، ر. 1396. مطالعه اتنوبوتاني (شناسايي، خواص درماني و نحوه استفاده) برخي گياهان دارويي شهرستان بهبهان، استان خوزستان، فصلنامه گياهان دارويي، جلد 4، صفحات 50-33.
16. سازمان مديريت و برنامه‌ريزي شهري استان زنجان، دفتر برنامه و بودجه، 1386، مطالعات برنامه‌ريزي فضايي استان زنجان، 394 صفحه.
17. سجادي، س. ا.، بتولي، ح.، قنبري، ع. 1390. جمع‌آوري و بررسي مصارف سنتي متخبي از گياهان شهرستان كاشان، مجله طب سنتي اسلام و ايران، جلد 2، صفحات 36-29.
18. سعادت‌پور، م.، باراني، ح.، عابدي سروستاني، ا.، فروزه، م. ر. 1396. بررسي اتنوبوتاني گياهان دارويي سجاسرود ( استان زنجان)، داروهاي گياهي، جلد 8، 193-185.
19. سعادتي، ر.، ستاريان، ع.، دانشور، ا.، اميني، ا. 1402. گياه‌قوم‌شناسي (با تاكيد بر كاربرد دارويي) گياهان شرق استان گلستان (اقوام تركمن)، نشريه علمي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران، جلد 39، صفحات 37-16.
20. طغرانگار، ز.، وفادار، م.، قرباني نهوجي، م. 1399. مطالعه اتنوفارماکولوژي گياهان دارويي موثر در درمان بيماري هاي گوارشي شهرستان ماهنشان، فصلنامه گياهان دارويي، جلد 19، صفحات 290-266.
21. فروزه، م. ر.، حشمتي، غ. ع.، باراني، ح. 1393. جمع‌آوري و بررسي اتنوبوتاني منتخبي از گياهان استان كهگيلويه و بوير احمد، مجله طب سنتي اسلام و ايران، جلد 5، صفحات 139-131.
22. قهرمان، ا.، عطار، ف. 1380. تنوع زيستي گونه هاي گياهي ايران، موسسه انتشارات دانشگاه تهران، 214 صفحه.
23. گلچين، ا. 1386. گزارش طرح تاثير فلزات سنگين بر روي مراتع و دام هاي استان زنجان، سازمان جهاد کشاورزي، مرکزتحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي استان زنجان، 103 صفحه.
24. مالکي خضرلو، س.، انصاري اردلي، س.، مالكي خضرلو، م. 1395. مطالعه اتنوبوتاني و مصارف سنتي برخي گياهان دارويي شهرستان عجب‌شير، مجله طب سنتي اسلام و ايران، جلد 7، صفحات 506-499.
25. مرادي، ل.، دولتخواهي، م.، دارابي، ح.، نبي‌پور، ا. 1393. اتنوفارماكولوژي گياهان دارويي بندر گناوه، دوماهنامه طب جنوب، جلد 17، صفحات 973-959.
26. مظفريان، و. ا. 1388. فرهنگ نام‌هاي گياهان ايران، انتشارات فرهنگ معاصر، 740 صفحه.
27. مظفريان، و. ا. 1389. درختان و درختچه‌هاي ايران، انتشارات فرهنگ معاصر، 1470 صفحه.
28. مظفريان، و. ا. 1390. رده‌بندي گياهي، انتشارات اميركبير، 620 صفحه.
29. مظفريان، و. ا. 1397. شناخت گياهان دارويي و معطر ايران، انتشارات فرهنگ معاصر، 1444 صفحه.
30. موسوي، ا. 1383. گياهان دارويي استان زنجان، نشريه تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران، جلد 20، صفحات 368-345.
31. مهرنيا، م.، حسيني، ز. 1399. مطالعه اتنوبوتاني گياهان دارويي بومي منطقه الشتر (لرستان)، مجله طب سنتي اسلام و ايران، جلد 11، صفحات 112-81.
32. ميرديلمي، س. ز.، حشمتي، غ. ع.، باراني، ح. 1393. مطالعه اتنوبوتاني و اتنواکولوژي گونه‌هاي دارويي کچيك )مطالعه موردي مراتع کچيك در شمال شرق استان گلستان)، دو فصلنامه دانشهاي بومي ايران، جلد2، صفحات 154-129.
33. ميرشكار، م.، ابراهيمي، م.، آجورلو، م. 1397. مطالعه اتنوبوتاني و مصارف سنتي برخي گياهان دارويي شهرستان خاش، مجله طب سنتي اسلام و ايران، جلد 9، صفحات 370-361.
34. وفادار، م.، طغرانگار، ز. 1399. مطالعه اتنوبوتاني برخي از گياهان دارويي شهرستان ابهر، استان زنجان، فصلنامه گياهان دارويي، جلد 19، صفحات 54-30.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Toghranegar Z, Vafadar M. Ethnobotanical Study of some Medicinal plants Based on Indigenous knowledge of women in Zanjan city. PEC 2024; 12 (24) : 14
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-957-fa.html

طغرانگار زهره، وفادار مهناز. مطالعه اتنوبوتانی برخی گیاهان دارویی مبتنی بر دانش بومی زنان در شهرستان زنجان. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1403; 12 (24) :203-247

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-957-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 12، شماره 24 - ( 6-1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مجله حفاظت زیست بوم گیاهان Journal of Plant Ecosystem Conservation
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4714