مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان ، b.bahreininejad@areeo.ac.ir
چکیده: (462 مشاهده)
آنغوزهبه عنوانیکیازمهمترینگیاهاندارویی و صادراتیایران، اهمیتزیادیدرمعیشت جوامع محلی بهره‌بردار و صنایع دارویی دارد.بهره‌برداری بیرویه از رویشگاههای این گیاه و خشکسالیهای اخیر موجب کاهش تراکم بوته و نهایتاً انقراض این گونه در آینده‌ای نزدیک خواهد شد. اینپژوهشبهمنظورشناساییرویشگاههایبالقوهاینگونهدراستاناصفهان به کمک مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای انجامشد.بدینمنظورطی 3 سال بازدیدهای میدانی دادههای88مکانحضورگونهموردمطالعه جمع‌آوری شد. در فرایند مدل‌سازی اطلاعات فیزیوگرافیکی (شیب، ارتفاع، جهت) و 19 متغیر اقلیمی مورد استفاده قرار گرفتند. نقشهپراکنشبالقوهگونه آنغوزه با استفاده از مدل حداکثر بی‌نظمی و سیستم اطلاعات جغرافیاییتولید شد. نتایج حاصل از ارزیابی مدل نمایانگر عملکرد مناسب مدل با مقدار AUC معادل 962/0 بود. تحلیل اهمیت متغیرها با استفاده از آزمونجکنایف بیانگر آن استکهدرصد شیب، دامنه تغییرات سالانه دما، بارندگی سالانه و میزان بارش سردترین فصل به ترتیببیشترین تاثیر را در پراکنش گونه دارا هستند.با توجه به منحنی‌های پاسخ به عوامل محیطی، احتمال حضور گیاه آنغوزه در مناطقی با شیب بیشتر از 70 درصد، دامنه تغییرات سالانه دما از حدود 37 تا 43 درجه سانتی‌گراد، بارش سالانه و بارش سردترین فصل سال به ترتیب با مقادیر حدود 70 و 40 میلیمتر بیشتر است.بر مبنای نتایج بدست آمده در مجموع حدود 7 درصد از رویشگاههای استان اصفهان بویژه در مناطق نیمه‌بیابانی و استپی برای رویش آنغوزه مطلوب میباشند که این نتیجه در تصمیم‌گیری برای احیای رویشگاههای آنغوزه و توسعه کشت از اهمیت بسیاری برخوردار میباشد. آنغوزهبه عنوانیکیازمهمترینگیاهاندارویی و صادراتیایران، اهمیتزیادیدرمعیشت جوامع محلی بهره‌بردار و صنایع دارویی دارد.بهره‌برداری بیرویه از رویشگاههای این گیاه و خشکسالیهای اخیر موجب کاهش تراکم بوته و نهایتاً انقراض این گونه در آینده‌ای نزدیک خواهد شد. اینپژوهشبهمنظورشناساییرویشگاههایبالقوهاینگونهدراستاناصفهان به کمک مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای انجامشد.بدینمنظورطی 3 سال بازدیدهای میدانی دادههای88مکانحضورگونهموردمطالعه جمع‌آوری شد. در فرایند مدل‌سازی اطلاعات فیزیوگرافیکی (شیب، ارتفاع، جهت) و 19 متغیر اقلیمی مورد استفاده قرار گرفتند. نقشهپراکنشبالقوهگونه آنغوزه با استفاده از مدل حداکثر بی‌نظمی و سیستم اطلاعات جغرافیاییتولید شد. نتایج حاصل از ارزیابی مدل نمایانگر عملکرد مناسب مدل با مقدار AUC معادل 962/0 بود. تحلیل اهمیت متغیرها با استفاده از آزمونجکنایف بیانگر آن استکهدرصد شیب، دامنه تغییرات سالانه دما، بارندگی سالانه و میزان بارش سردترین فصل به ترتیببیشترین تاثیر را در پراکنش گونه دارا هستند.با توجه به منحنی‌های پاسخ به عوامل محیطی، احتمال حضور گیاه آنغوزه در مناطقی با شیب بیشتر از 70 درصد، دامنه تغییرات سالانه دما از حدود 37 تا 43 درجه سانتی‌گراد، بارش سالانه و بارش سردترین فصل سال به ترتیب با مقادیر حدود 70 و 40 میلیمتر بیشتر است.بر مبنای نتایج بدست آمده در مجموع حدود 7 درصد از رویشگاههای استان اصفهان بویژه در مناطق نیمه‌بیابانی و استپی برای رویش آنغوزه مطلوب میباشند که این نتیجه در تصمیم‌گیری برای احیای رویشگاههای آنغوزه و توسعه کشت از اهمیت بسیاری برخوردار میباشد.
Bahreininejad B, Jaberalansar Z, Sefidkon F. Modelling potential habitat of Ferula assa-foiteda using maximum entropy model in Isfahan province. PEC 2024; 11 (23) : 10 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-914-fa.html
بحرینی نژاد بابک، جابرالانصار زهرا، سفیدکن فاطمه. مدل‌سازی رویشگاه بالقوه گیاه آنغوزه (Ferula assa-foetida) با استفاده از مدل حداکثر بی‌نظمی در استان اصفهان. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1402; 11 (23) :133-146
