سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، ایلام، ساختمان شماره 2 جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام ، tahmasebi564@gmail.com 2- استان فارس، شیراز، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شیراز 3- تهران، پیکان شهر، موسسه تحقیقات دجنگل ها و مراتع کشور 4- ایلام، ساختمان شماره 2 جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام
چکیده: (359 مشاهده)
این پژوهش با هدف آگاهی از وضعیت ساختاری جنگل‌های طبیعی منطقه تنگ دالاب ایلام و فراهم نمودن امکان بررسی روند تغییرات ویژگی‌های ساختاری این توده‌ها در طول زمان، به‌منظور برنامه‌ریزی و مدیریت جنگل، در دو جهت جغرافیایی شمالی و جنوبی انجام گرفت. به مرکز هرکدام از این دو رویشگاه، یک قطعه‌نمونه مربعی‌شکل یک هکتاری دائمی انتخاب و پیاده شدند. مشخصه‌های ساختاری توده براساس برداشت کامل پایه‌های درختی و روش فاصله‌ای (مبتنی بر نزدیک‌ترین همسایه) اندازه‌گیری شد. به‌منظور بررسی تراکم درختان از شاخص فاصله تا نزدیک‌ترین همسایه‌ها، تنوع الگوی مکانی از دو شاخص زاویۀ یکنواخت و کلارک و اوانز، آمیختگی گونه‌ای از شاخص مینگلینگ، اختلاف ابعاد درختان از شاخص‌های تمایز قطری و تاج‌پوشش درختان و تنوع درختی از شاخص ترکیبی تنوع ساختاری بهره گرفته شد. نتایج به‌دست آمده از شاخص زاویه یکنواخت (رویشگاه جنوبی 44/0 و رویشگاه شمالی 48/0) و کلارک و اوانز (رویشگاه جنوبی 07/1 و رویشگاه شمالی 09/1) در هر دو توده، نشان دهنده الگوی مکانی تصادفی متمایل به یکنواخت درختان بود. بررسی شاخص مینگلینگ حاکی از آمیختگی متوسط در توده شمالی (31/0) و بدون آمیختگی و خالص در توده جنوبی (0) می‌باشد. مقدار شاخص فاصله تا نزدیک‌ترین همسایه، در توده شمالی، 12/8 متر و در توده جنوبی 81/5 متر به‌دست آمد. نتایج بررسی دو شاخص تمایز قطری و تمایز تاج‌پوشش، نشان از تمایز کم در قطر (24/0) و تاج‌پوشش (24/0) در توده جنوبی و اختلاف متوسط تمایز قطری (41/0) و اختلاف زیاد تمایز تاج‌پوشش (51/0) در توده شمالی داشت. مقدار شاخص تنوع ساختاری ترکیبی در توده شمالی، 38/0 و در توده جنوبی 18/0 که حاکی از تنوع بیشتر توده شمالی در مقایسه با توده جنوبی بود.شاخص‌های به کار رفته در این تحقیق می‌توانند جهت تشریح ساختار و ویژگی‌های اکولوژیکی گونه‌های مختلف درختی به‌منظور افزایش پایداری اکوسیستمی و برنامه‌ریزی برای ایجاد ناهمگنی در ساختار توده مورد استفاده قرار گرفته و به مدیران جنگل در برنامه‌ریزی‌ها و اتخاذ تصمیم‌های مناسب کمک نماید. با این وجود کارایی این شاخص ها در برخی شرتیط توسط تعدادی از محققین مورد تردید است.
tahmasebi M, bordbar S K, porhashemi M, mohammadpour M. The influence of northern and southern aspect on forest structural indicators (case study: Tangdalab forests of Ilam province). PEC 2024; 11 (23) : 9 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-911-fa.html
طهماسبی منوچهر، بردبار سید کاظم، پورهاشمی مهدی، محمدپور ماشاالله. تاثیر دامنه‌های شمالی و جنوبی بر شاخص‌های ساختاری جنگل (مطالعه موردی: جنگل‌های تنگ‌دالاب استان ایلام). حفاظت زیست بوم گیاهان. 1402; 11 (23) :116-132
