[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
فرم های ضروری::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 11، شماره 22 - ( 6-1402 ) ::
جلد 11 شماره 22 صفحات 63-49 برگشت به فهرست نسخه ها
اثر جهت جغرافیایی دامنه بر مقادیر شاخص‌‌های تنوع گیاهی گون‌‌زارهای منطقه نازلو چای، آذربایجان غربی
اسماعیل شیدای کرکج* ، اسفندیار جهانتاب2 ، جواد معتمدی3 ، مرتضی مفیدی چلان4
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، esmaeil_sheidayi@yahoo.com ، esmaeil_sheidayi@yahoo.com
2- e.jahantab@yahoo.com
3- motamedi.torkan@gmail.com
4- mofidi.morteza@gmail.com
چکیده:   (1848 مشاهده)
آگاهی از وضعیت تنوع زیستی، یکی از ملزومات اتخاذ رویکرد حفاظتی در اکوسیستم‌‌های مرتعی است. در همین راستا، پژوهش حاضر به‌‌منظور بررسی اثر جهت دامنه بر مقادیر شاخص‌‌های تنوع گیاهی، در گون‌‌زارهای منطقه نازلو چای در سال 1397، انجام شد. بدین منظور، در مجموع، با کاربرد 230 قطعه نمونه یک متر مربعی که با فاصله پنج متر از همدیگر، در امتداد ترانسکت­های 50 متری، مستقر شدند؛ اقدام به برداشت درصد پوشش تاجی گونه‌‌های گیاهی، در هر یک از جهت‌‌های اصلی دامنه (هشت جهت شمالی، پنج جهت جنوبی، پنج جهت شرقی و پنج جهت غربی) گردید. سپس با نرم‌‌افزار PAST، شاخص‌های مهم و پرکاربرد معرف تنوع گونه‌‌ای (مارگالف، تاکسا، منهینیک، و برگر پارکر به عنوان غنای گونه­ای، شاخص­های غالبیت، یکنواختی، سیمپسون، پایلو به عنوان یکنواختی گونه­ای و شاخص­های شانون، بریلوئین به عنوان شاخص­های ناهمگنی) محاسبه شد. در نهایت، با استفاده از روش تجزیه واریانس یک‌‌طرفه، اقدام به مقایسه آماری میانگین‌‌ها شد. نتایج، نشان داد؛ در دامنه­های مورد مطالعه تعداد 41 گونه گیاهی شناسایی شد و شاخص‌های مارگالف، تاکسا، شانون، بریلوئین و آلفا فیشر در جهات مختلف جغرافیایی با یکدیگر اختلاف معنی‌داری در سطح پنج درصد داشتند. به‌‌طوری که بیشترین مقدار این شاخص‌‌ها، مربوط به جهت غربی به ترتیب 55/2، 2/12، 1/2، 88/1 و 05/4 بود. شاخص‌های سیمپسون، منهینیک، غالبیت، یکنواختی، پایلو و برگر پارکر نیز در جهات مختلف با یکدیگر اختلاف معنی‌داری نداشتند. اگر چه دو دامنه غربی و جنوبی در خصوص اکثر شاخص­ها با یکدیگر تفاوت معنی­دار داشتند، ولی با این حال نتایج خوشه­بندی ترکیب گیاهی سایت­ها، این دو دامنه را در یک خوشه با شباهت بالا (در حدود 70 درصد) طبقه­بندی نموده است.  این یافته بیانگر آن است که شاخص‌های تنوع به خوبی قادر به ارائه اطلاعات در خصوص ترکیب گیاهی نیستند و بایستی در خصوص استفاده از این شاخص­ها به ترکیب گیاهی نیز توجه نمود. در نهایت بایستی ذکر کرد اگر چه شاخص­های مارگالف، تاکسا، شانون، بریلوئین و آلفا فیشر قادر به تفکیک دامنه­ها بودند، ولی پیشنهاد استفاده از این شاخص­ها در طرح­های پایش گون‌‌زارها با غالبیت گونه Astragulus microcephalus در شمال­غرب کشور، نیاز به تحقیقات متعدد دیگر دارد.

 
شماره‌ی مقاله: 4
واژه‌های کلیدی: تنوع گیاهی، پویایی اکوسیستم، غالبیت، یکنواختی، ارومیه
متن کامل [PDF 623 kb]   (325 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/6/22 | پذیرش: 1402/2/1 | انتشار: 1402/6/31
فهرست منابع
1. اجتهادي، ح.، سپهري، ع.، عکافي، ح.ر.، رضواني مقدم، پ. 1388. روش¬هاي اندازه¬گيري تنوع زيستي، انتشارات دانشگاه فردوسي، 228 صفحه.
2. احساني، س.م.، تمرتاش، ر.، حشمتي، غ.ع.، شيداي کرکج، ا. 1399. ارزيابي کارايي شاخص‌هاي عملکرد چشم‌انداز (LFA) جهت برآورد تنوع گياهي در مراتع کياسر مازندران،زيست شناسي کاربردي، 33 (1): 9-23.
3. ارزاني، ح.، عابدي، م. 1394. ارزيابي مرتع (اندازه¬گيري پوشش گياهي). انتشارات دانشگاه تهران، 305 صفحه.
4. ارزاني، ح. 1376. دستورالعمل طرح ارزيابي مراتع ايران با شرايط اقليمي مختلف. انتشارات موسسه تحقيقات جنگل¬ها و مراتع کشور. 65 صفحه.
5. اسلامي، ح.، معتمدي، ج.، نظرنژاد، ح.، شيداي کرکج، ا. 1398. بررسي ارتباط وضعيت مرتع با تنوع گونه‌‌اي موجود در هر وضعيت، مجله تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 26 (3): 613-628.
6. اسماعيل¬زاده، ا.، حسيني، س.م.، اسدي، ح.، غديري¬پور، پ.، احمدي، ع. 1391. رابطه تنوع زيستي گياهي با عوامل فيزيوگرافي در ذخيره¬گاه سرخدار افراتخته، زيست شناسي گياهي، 4(12): 1-12.
7. پوربابايي، ح.، حقگوي، ط. 1392. تأثير عوامل فيزيوگرافيك بر تنوع گونه¬هاي درختي (تحقيق موردي: پارك جنگلي كندلات، گيلان)، فصلنامة علمي - پژوهشي تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 21(2): 243-255.
8. جعفري، ج.، طبري کوچکسرايي، م.، حسيني، س.م.، کوچ، ي. 1394. اثر عوامل فيزيوگرافي روي تنوع گونههاي گياهي جنگل¬هاي غرب بجنورد، نشريه پژوهش¬هاي علوم و فناوري چوب و جنگل، 22(4): 238-224.
9. جهانتاب، ا.، سپهري، ع.، حنفي، ب.، ميرديلمي، س.ز. 1389. مقايسه تنوع پوشش گياهي مراتع در دو منطقه قرق و چرا در مراتع کوهستاني زاگرس مرکزي (مطالعه موردي: منطقه ديشموک در استان کهگيلويه و بويراحمد)، تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 17(2): 292-300.
10. جهانتاب، ا.، ميرزايي، م.ر.، غلامي، پ. 1398. بررسي تاثير قرق کپه‌کاري شده بر تغييرات پوشش گياهي با استفاده از آناليز چندمتغيره در مراتع تنگ‌سرخ شهرستان بويراحمد، مرتع، 13(2): 274-284.
11. جهانتاب، ا.، ياري، ر.، شيداي کرکج، ا. 1401. ارتباط تنوع گونه‌اي و عوامل محيطي در مراتع کوهستاني چهار باغ گلستان، مرتع، ۱۶ (۳): ۵۴۵-۵۳۴.
12. حسين¬حيدري، ر.، سهرابي زاده، آ.، حيدري، م. 1398. بررسي تأثير عوامل فيزيوگرافي بر تنوع زيستي گونه هاي گياهي در جنگل¬هاي زاگرس مياني (مطالعه موردي: غرب ايران، جنگل آموزشي تحقيقي دانشگاه رازي کرمانشاه)، بوم¬شناسي جنگل¬هاي ايران، 7(13): 66-75.
13. حسيني، س.، اجتهادي، ح.، معمارياني، ف.، عرفانيان، م.ب. 1399. تاثير جهت شيب بر تنوع زيستي گياهي در قله هزار مسجد، استان خراسان رضوي، ايران. يافته¬هاي نوين در علوم زيستي، 7(3): 355-362.
14. زارع¬چاهوکي، م.ع.، قمي، س.، آذرنيوند، ح.، پيري صحراگرد، ح. 1388. ارتباط بين تنوع گياهي و عوامل محيطي (مطالعه موردي: مراتع طالقان). مرتع، 3(2): 171-180.
15. شيداي کرکج، ا.، معتمدي، ج. 1399. ارتباط تنوع عملکردي و تاکسونوميکي گياهي با کارکرد ذخيره کربن خاک در مراتع کوهستاني نازلوچاي، آذربايجان غربي. مرتع، ۱۴ (4): ۷۱۵-۷۳۰.
16. صادقپور، ا.، معتمدي، ج.، شيداي کرکج، ا. 1398. شناخت مهمترين عوامل موثر فيزيوگرافي، توپوگرافي و خاکي بر تنوع‌‌گياهي (مطالعه موردي: مراتع کوهستاني نمين، اردبيل)، فصلنامه تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 26 (4): 838-854.
17. فخيمي ابرقويي، ا.، مصداقي، م.، غلامي، پ.، نادري نصرآباد، ح. 1390. اثر برخي از خصوصيات توپوگرافي بر تنوع گياهي (مطالعه موردي: مراتع استپي ندوشن يزد)، فصلنامة علمي-پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 18(3): 408-419.
18. فرازمند، س.، مزين، م. 1400. پاسخ شاخص‌هاي تنوع عملکردي و تنوع گونه‌اي به عوامل توپوگرافي- اقليمي در منطقه حفاظت شده انگمار، استان مازندران. مرتع، 15(3): 534-544.
19. قرباني، ا.، دادجو، ف.، معمري، م.، بيدار لرد، م.، هاشمي مجد، ک. 1397. بررسي رابطه بين توليد اوليه مرتع با خصوصيات فيزيوگرافي در مراتع هير و نيور استان اردبيل، نشريه علمي پژوهشي مرتع، 12(1): 73-88.
20. قنبري، س.، شيداي کرکج، ا. 1397. بررسي تنوع گونه¬هاي درختي و درختچه¬اي بيشه¬زارهاي گويجه¬بل در شهرستان اهر، فصلنامه تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 26(1): 118-128.
21. مصداقي، م. 1384. بوم¬شناسي گياهي. انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد 187 صفحه.
22. معتمدي، ج.، عبدلعليزداه، ز.، شيداي¬کرکج، ا. 1395. روش-هاي ميداني و آزمايشگاهي در پژوهش گراسلندها و توليدات دامي. انتشارات دانشگاه اروميه، 350 صفحه.
23. معتمدي، ج.، شيداي كركج، ا.، عشاير، م.، مفيدي چلان، م. 1396. تأثير ايجاد سدهاي کوتاه اصلاحي بر تنوع گونه¬اي گياهي در زيرحوزه¬هاي آبخيز عنبران چاي، پژوهش¬هاي آبخيزداري، 30(3): 73-85.
24. مقدم، م.ر. 1387. اکولوژي توصيفي و آماري پوشش گياهي، انتشارات دانشگاه تهران، 274 صفحه.
25. مهدوي، ع.، حيدري، م.، اسحاقي راد، ج. 1389. بررسي تنوع زيستي و غناي گونه¬هاي گياهي در ارتباط با عوامل فيزيوگرافي و فيزيکي-شيميايي خاک در منطقه حفاظت شده کبيرکوه، فصلنامه علمي-پژوهشي تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 18(3): 426-436.
26. ميرديلمي، س.ز.، حشمتي، غ.، باراني، ح.، همت زاده، ي. 1391. عوامل محيطي مؤثر بر پراکنش تيپ¬هاي رويشي مراتع کچيک مراوه‌تپه. تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 19(2): 333-343.
27. ميرزايي، ح.، اکبري¬نيا، م.، حسيني، س.م.، سهرابي، ه.، حسين¬زاده، ج. 1386. تنوع گونه¬اي گياهان علفي در رابطه با عوامل فيزيوگرافيک در اکوسيستم¬هاي جنگلي زاگرس مياني. مجله زيست شناسي، 4(20): 375-382.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Sheidai-Karkaj E, Jahantab E, Motamedi J, Mofidi-Chelan M. Effect of geographical direction of slope on plant diversity indices in the Astraglaus shrubland of Nazluchai, West Azerbaijan. PEC 2023; 11 (22) : 4
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-879-fa.html

شیدای کرکج اسماعیل، جهانتاب اسفندیار، معتمدی جواد، مفیدی چلان مرتضی. اثر جهت جغرافیایی دامنه بر مقادیر شاخص‌‌های تنوع گیاهی گون‌‌زارهای منطقه نازلو چای، آذربایجان غربی. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1402; 11 (22) :49-63

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-879-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 22 - ( 6-1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مجله حفاظت زیست بوم گیاهان Journal of Plant Ecosystem Conservation
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4710