تعیین زمان مناسب چرای دام از گیاهان مرتعی با استفاده از مدل دمایی روز – رشد

عظیمی, مژگان سادات; حقدادی, مهرناز

[صفحه اصلی ]

[Archive] [ English ]

دوره 9، شماره 19 - ( پاییز و زمستان 1400 )

جلد 9 شماره 19 صفحات 196-181

برگشت به فهرست نسخه ها

تعیین زمان مناسب چرای دام از گیاهان مرتعی با استفاده از مدل دمایی روز – رشد

مژگان سادات عظیمی^*، مهرناز حقدادی²

دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان ، azimi.mojgansadat@gmail.com
2- گرگان

چکیده: (1093 مشاهده)

یکی از محوری‌ترین اصول مدیریت مرتع تعیین زمان مناسب چرای دام از گونه‌های گیاهی در مراتع است. این تعیین زمان نه تنها از آسیب‌رسانی به گیاه جلوگیری می کند بلکه در استفاده بهینه از تولید گیاه نیز موثر می‌باشد. عوامل متعددی بر روی تاریخ وقوع مراحل فنولوژیکی گیاهان مؤثر است. از میان عوامل موثر، رژیم حرارتی بیشترین تأثیر را روی مراحل مختلف نمو گیاهان و به تبع آن زمان بهره‌برداری از گیاه دارد. این تحقیق در مراتع قشلاقی استان گلستان در سال‌های 1394 و 1395 انجام شد و از مدل دمایی روز-رشد(Growth Degree Days) برای بررسی مراحل رشد سه گونه مهم مرتعی Artemisia sieberi، Halocnemum strobilaceum و Poa bulbosa استفاده گردید. بر این اساس تعداد 10 پایه از هر گونه انتخاب و از شروع فصل رویش مراحل مختلف زندگی گیاه بطور مرتب هر 15 روز یکبار بازدید گردید. داده‌های جمع آوری شده با استفاده از آمار اقلیمی(دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد(GDD) محاسبه شد. نتایج نشان داد که در‌ سه ایستگاه انتخابی اینچه برون، مراوه تپه و گنبدکاووس؛ آغاز و پایان مراحل فنولوژیکی گونه‌های گیاهی مرتع در این سال‌ها متفاوت بود و این مراحل تحت تأثیر شرایط اقلیمی به‌ ویژه دما و بارندگی قرار داشت. طبق نتایج، شروع رشد رویشی گونه‌های A. sieberi و H. strobilaceium از اواخر هفته سوم تا هفته چهارم ماه اسفند و شروع رشد رویشی گونه P. bulbosa دهه اول ماه دی بود. علت متغیر بودن زمان شروع رشد رویشی، تفاوت میانگین دمای ماهها در سالهای مختلف بود. اما حرارتهای تجمعی مورد نیازِ کلیه مراحل فنولوژی گونه‌ها در سال‌های مختلف تقریباً یکسان بود بر این اساس مجموع مراحل رویشی و زایشی(رشد فعال) گونه A. sieberi 274 تا 280 روز، گونه H. strobilaceium 260 تا 273 روز و گونه P. bulbosa 176 تا 193 روز متغیر است. نتایج حاصل از این مطالعه در تنظیم دوره‌های زمانی چرای دام از گونه‌های گیاهی در مناطق مختلف و تنظیم تقویم دامداری کاربردی است.

واژه‌های کلیدی: فنولوژی، پیش بینی، Poa bulbosa، Halocnemum strobilaceum، Artemisia sieberi

متن کامل [PDF 1364 kb] (264 دریافت)

نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/2/4 | پذیرش: 1400/7/6 | انتشار: 1400/12/25

فهرست منابع

1. آذرنيوند، ح.، اصفهاني، م.ت.، بصيري، م.، سعيدفر، م.، زارع چاهوکي، م.ع.، 1389. تعيين فنولوژي گونه Bromus tomentellus با استفاده از روش درجه روز_رشد. مجله پژوهش‌هاي آبخيزداري (پژوهش و سازندگي)، 89: 1-6.

2. اکبرزاده، م.، ميرحاجي، س.، 1381. بررسي چند گونه مهم مرتعي در منطقه پلور. مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع. مجموعه مقالات تحقيقات مرتع و بيابان، 7: 121-140.

3. احساني، ع.، 1386. تعيين شاخص رويشگاهي به‌منظور برآورد توليد بلندمدت مرتع در مناطق استپي ايران مطالعه موردي استان مركزي، رساله دكتري، دانشكده منابع طبيعي دانشگاه تهران.

4. خطيرنامني، ج.، 1381. گزارش نهايي طرح ارزيابي مراتع مناطق مختلف آب و هوايي ايران. استان گلستان، موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع کشور. 100 صفحه.

5. حسيني، م.، 1387. بررسي و مطالعه شاخص درجه روز رشد پرتقال، پنبه، گندم، برنج و تأثير آن در زمان رسيدن اين گياهان در قراخيل. شِـوار نشريه اداره کل هواشناسي استان مازندران - فصول بهار و تابستان 1387.

6. عظيمي، م.، بخشنده، م.، سندگل، ع.ع.، اکبرزاده، م.، قصرياني، ف.، جعفري، ف.، 1391. مطالعه تأثير درجه روز- رشد و رطوبت خاك بر فنولوژي گونه Stipa hohenakerina در مراتع خشک و نيمه خشک. فصلنامه علمي- پژوهشي. تحقيقات مرتع و بيابان ايران. 19(2) 321-332.

7. عظيمي، م.، فرحپور، م.، حشمتي، غ.ع.، 1390. پيش‌بيني مراحل فنولو‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژي و مقدار رشد گونه Artemisia sieberi با استفاده از دماهاي روز- رشد و رطوبت خاک در مراتع استپي نشريه مرتع آبخيزداري، مجله منابع طبيعي ايران، 64(4): 1-14

8. کنشلو، ق.، عامري، ح.، 1391. بررسي فنولوژي آتريپلکس گري‌في‌تي (Atriplex griffithii) براي مديريت مطلوب چرا، در مراتع افتر شهرستان سمنان. فصلنامه علمي پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان ايران. 19(2): 344 -354.

9. مقيمي، ج. 1384 معرفي برخي گونه‌هاي مهم مرتعي مناسب براي توسعه و اصلاح مراتع ايران. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري کشور، انتشارات آرون.

10. ميرحاجي، ت.، سندگل، ع.، 1385. مجموع دماي مورد نياز مراحل فنولوژيكي تعدادي از گونه‌هاي مهم مرتعي در ايستگاه تحقيقاتي رودشور. جلد13 فصلنامه پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان، شماره (3):212-220.

11. ميرحاجي، ت.، سندگل، ع.، قاسمي، م.ح.، نوري، س.، 1389. کاربرد درجه روز-رشد در تعيين مراحل فنولوژي چهار گونه از گندميان در ايستگاه تحقيقات مراتع همند آبسرد. فصلنامه علمي –پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 17(3): 362-376.

ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله

Mendeley

Zotero

RefWorks

Azimi M, Haghdadai M. Determining suitable time for exploitation/ grazing of rangeland plants using growing degree days (GDD) model. PEC 2022; 9 (19) :181-196
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-787-fa.html

عظیمی مژگان سادات، حقدادی مهرناز. تعیین زمان مناسب چرای دام از گیاهان مرتعی با استفاده از مدل دمایی روز – رشد. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1400; 9 (19) :181-196

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-787-fa.html

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

دوره 9، شماره 19 - ( پاییز و زمستان 1400 )

برگشت به فهرست نسخه ها

Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 30 queries by YEKTAWEB 4570