[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
فرم های ضروری::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 13، شماره 26 - ( 6-1404 ) ::
جلد 13 شماره 26 صفحات 138-119 برگشت به فهرست نسخه ها
پایداری اکولوژیکی بر اساس تغییرات پارامترهای زیستی و شیمیایی خاک در داخل و خارج قرق مراتع سردول خلخال
ساناز یوسف وند1 ، اردوان قربانی* ، ودود رستم نژاد1 ، مهدی معمری1 ، جابر شریفی3 ، اکبر قویدل1 ، نرجس رستمی4
1- دانشگاه محقق اردبیلی
استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی ، a_ghorbani@uma.ac.ir
3- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
4-
چکیده:   (1111 مشاهده)
خاک بستر است و بررسی شاخص‌های سلامتی خاک از ضرورت‌های پایه است. هدف از تحقیق حاضر بررسی، تغییرات پوشش گیاهی (تراکم، تاج پوش، فرم رویشی هر یک از گونه‌ها، لاشبرگ، سنگ و سنگ‌ریزه و خاک لخت)، پارامترهای فیزیکی (شن، سیلت و رس)، شیمیایی (واکنش خاک، هدایت الکتریکی، پتاسیم قابل جذب، فسفر قابل جذب، کربن آلی و نیتروژن کل خاک) و زیستی خاک (تنفس ‌پایه، تنفس ‌تحریک‌شده با بستره، کربن بیوماس میکروبی، بهره متابولیکی و بهره میکروبی) در داخل و خارج قرق، بخشی از مراتع آق داغ شهرستان خلخال در سال1400 می‌باشد. در قرق سردول با توجه به تحقیقات صورت گرفته، شرایط پوشش گیاهی و خاک در استان اردبیل، 6 سایت (3 سایت در داخل و 3 سایت در خارج قرق) به روش تصادفی- سیستماتیک انتخاب و سه ترانسکت 50 متری و در امتداد هر ترانسکت، 10 پلات 1×1 متر مربعی با فواصل پنج متری مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو منطقه داخل و خارج قرق با استفاده از آزمون t دو نمونه‌ای مستقل در محیط نرم افزار SPSSVer18 انجام شد. براساس نتایج، درصد تاج پوشش گونه‌ها و تراکم گونه‌ای در داخل نسبت به خارج قرق بیش‌تر بود و اختلاف معنی‌داری (05/0>p) داشت. خصوصیات فیزیکی خاک در داخل و خارج از قرق تفاوت معنی‌داری نداشتند، در حالی‌که پارامترهای شیمیایی خاک بجز pH در داخل و خارج قرق اختلاف معنی‌داری (05/0>p) داشتند، به صورتی که حداکثر مقدار کربن‌ آلی و نیتروژن کل به ترتیب (80/2 و 27/0 درصد)، فسفر و پتاسیم قابل جذب (41/23 و 09/614 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در داخل قرق و حداکثر هدایت الکتریکی (92/0 دسی زیمنس بر متر) در خارج قرق مشاهده شد. همچنین میان پارامترهای زیستی خاک در داخل و خارج قرق تفاوت معنی‌‌دار (05/0>p) وجود داشت، به گونه‌ای که تنها بهره متابولیکی در خارج قرق نسبت به داخل قرق با مقدار (10/0 میلی‌گرم دی‌اکسید کربن بر گرم کربن میکروبی در ساعت) روند افزایشی داشت در حالی که حداکثر مقدار از تنفس میکروبی پایه و تنفس میکروبی تحریک شده با بستره به ترتیب (80/0 و 12/1 میلی‌گرم کربن دی‌اکسید در گرم خاک در روز) و کربن بیومس میکروبی با مقدار (57/538 میلی‌گرم کربن میکروبی در گرم خاک)، بهره میکروبی (92/1 میلی‌گرم کربن میکروبی در گرم کربن آلی) در داخل قرق بود. بر این اساس پیشنهاد می‌شود که قرق، به عنوان یک اقدام مدیریتی مناسب، کارآمد و کم هزینه، جهت بهبود وضعیت پوشش گیاهی، خصوصیات خاک و پایداری اکولوژیکی مراتع آق داغ برای مدیریت مراتع در نظر گرفته شود.
 
شماره‌ی مقاله: 9
واژه‌های کلیدی: آق داغ، بهره میکروبی، پوشش گیاهی، پارامترهای زیستی، شاخص‌های پایداری خاک، قرق
متن کامل [PDF 1950 kb]   (475 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/7/16 | پذیرش: 1403/9/6 | انتشار: 1404/6/24
فهرست منابع
1. آباده، م.، دمی زاده، غ.، اسدپور، ر.، سلطانیی‌پور، م. ا. 1394. بررسی تأثیر قرق در تغییرات پوشش گیاهی و لاشبرگ خاک سطحی منطقه دهگین هرمزگان، دومین کنگره ملی زیست شناسی و علوم طبیعی ایران، تهران.
2. آزادگان، ب. 1396. ارزیابی برخی معادلات سرعت نفوذ آب در سه نوع بافت خاک، سومین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه (تقاضا محوری آب)، کرج.
3. امیریان، س. 1388. ارزیابی کمی عوامل کنترل کننده شدت فرسایش آبی در حوزه آبخیز خلخال، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، 119 صفحه.
4. اسدی، م.، معصومی، ع.، خاتمساز، م.، مظفریان، و. ا. 1367-1392. فلور ایران، انتشارات موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، 40: 1-70.
5. احمدآلی، و.، قربانی، ا.، عظیمی مطعم، ف.، اصغری، ع.، تیمورزاده، ع.، بدرزاده، م. 1394. بررسی فلور، شکل زیستی، پراکندگی جغرافیایی، تغییر تنوع و یکنواختی گونه‌ای تحت تاثیر فواصل مختلف چرایی از کانون های بحرانی در دامنه‌های جنوب شرقی سبلان، تاکسونومی و بیوسیستماتیک، 7(2): 69-84.
6. احمدخانی، ر.، معمری، م.، صمدی خانقاه، سحر. ۱۳۹۹. بررسی تغییرات ساختاری و عملکردی پوشش گیاهی دو عرصه قرق و تحت چرا در حاشیه دریاچه ارومیه. مرتع، 14(۲): ۲۹۹-۳۱۲.
7. احمدی، ت.، ملک پور، ب.، کاظمی مازندرانی، س. س. 1390. بررسی اثر قرق بر خواص فیزیکی و شیمیایی خاک در کهنه لشک مازندران. مجله گیاهی ایران اکوفیزیولوژی، 3: 89-100.
8. اخضری، د.، سوری، ل.، امیدواری، ش. 1395. بررسی اثر قرق بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک مراتع ییلاقی (مطالعه موردی: مراتع بخش زاغه استان لرستان)، مرتعداری، 3(1): 19-32.
9. بهرامی، ب.، عرفانزاده، ر.، معتمدی، ج. 1392. تنوع گونه‌ای واحدهای زیست‌محیطی در ارتباط با برخی خصوصیات خاک و شکل زمین در اکوسیستم‌های مرتعی کوهستانی (مطالعه موردی: مراتع خانقاه سرخ ارومیه). تحقیقات کاربردی خاک، 1(2): 75-87.
10. پیله‌ور ، ب.، كاظمي، س.، ويسكرمي، ز. 1396. كاربرد توزيع تصادفي قطعات نمونه در مطالعه فلور، شكل زيستي و پژوهش‌هاي علوم و فناوري چوب و جنگل، (23)2: 161-180.
11. جنگجو، م. 1388. اصلاح و توسعه مرتع، انتشارات جهاد دانشگاهی (مشهد)، 240 ص.
12. جنیدی، ح.، امانی، س.، کرمی، پ. 1395. اثر شدت چرای دام بر ترسیب و ذخیره کربن در مراتع حفاظت شده بیجار. مرتع. ۱۰(۱):۵۳-۶۷.
13. جوادی، س ا.، جعفری، م.، آذرنیوند، ح.، علوی، س. ج. 1384. بررسی اثر شدت چرای دام بر تغییرات ماده آلی و نیتروژن خاک درمرتع لار، منابع طبیعی ایران، 58(3): 711-718.
14. جلیلوند، ح.، تمارتاش ر.، حیدرپور، ح. 1386. تأثیر چرا بر پوشش گیاهی و برخی خواص شیمیایی خاک در مراتع کجور، نوشهر. مرتع، 1: 53-66.
15. حسین‌نژاد جدیدی، م.، قربانی، ا.، معمری، م.، قویدل، ا.، دادجو، ف. 1401الف. تاثیر قرق بر تنفس میکروبی پایه خاک مرتعی (مطالعه موردی: قرق شغالدره شهرستان نمین، استان اردبیل)، نهمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین درحوزه زیست شناسی و علوم طبیعی ایران، تهران.
16. حسین‌نژاد جدیدی، م.، قربانی، ا.، معمری، م.، قویدل، ا.، دادجو، ف.، رستمی، ن. 1401ب. تاٴثیر قرق بر تنفس میکروبی تحریک شده خاک (مطالعه موردی: مرتع شغال دره، شهرستان نمین استان اردبیل)، سومین کنفرانس ملی تجهیزات و فناوری‌های آزمایشگاهی، اردبیل.
17. حسین‌زاده، گ.، جلیلوند، ح.، تمرتاش، ر. 1386. تغییرات پوشش گیاهی و برخی از خصوصیات شیمیایی خاک در مراتع با شدت چرای مختلف، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 14(4): 500-512.
18. حیدریان آقاخانی، م.، نقی پوربرج، ع ا.، توکلی، ح. 1389. بررسی اثر شدت چرای دام بر پوشش گیاهی و خاک در مراتع سیساب بجنورد. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 17(2): 243-255.
19. حمزه‌ای، ب.، صفوی، س ر.، عصری، ی.، جلیلی، عادل. 1389 تجزیه و تحلیل فلوریستی و توصیف مقدماتی پوشش گیاهی ذخیره گاه زیست کره ارسباران، شمال غرب ایران. روستنی‌ها 11(1): 1-16.
20. حشمتی، م و قیطوری، م. 1400. نقش قرق طولانی مدت مرتع بر بهبود برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک و پایداری آن. پژوهش‌های خاک، 35(1): 15-26.
21. خاتونی، ن. و و کلاهی، م. 1400. بررسی نقش و کارکرد مراتع در زمینه آب. آب و توسعه پایدار، 8(2): 91-104.
22. ریاحی، م و رئیسی، ف. 1391. اثرات چرای دام بر کربن، نیتروژن و زیست توده میکروبی خاک در برخی مراتع مرجع استان چهارمحال و بختیاری، دانش آب و خاک، 22(1): 49-60.
23. رودگرمی، پ و عموزاده مهدیرجی، م. 1397. بررسی قوانین و مقررات کشوری مرتبط با جنگل‌ها و مراتع. مدیریت اراضی، 6(2): 153-167.
24. زرین‌کفش، م. 1372. پدولوژی کاربردی. انتشارات دانشگاه تهران. 247p.
25. سخنور، ف.، اجتهادی، ح.، واعظی، ج.، معماریانی، ف.، جوهرچی، م.ر.، و رنجبر، ز. 1392. فلور، شكل زيستي و پراكنش جغرافيايي گياهان منطقه حفاظت شده هاللي در استان خراسان رضوي. تاکسونومی و بیوسیستماتیک 16: 85-100.
26. سالاریان، ف.، قربانی، ج.، صفائیان، ن ال. 1392. تغییرات پوشش گیاهی در قرق و چرای دام در مراتع چهار باغ در استان گلستان. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 20(1): 115-129.
27. سیاه‌منصور، ر.، اکبرزاده، ر.، فرح پور، م.، ارزانی، م.، سپهوند، ع. 1386. بررسی اثر قرق مراتع بر پوشش سطحی و حفاظت خاک. همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری (با محوریت مدیریت حوزه آبخیز)، 22(3): 417-425.
28. سیاه‌منصور، ر.، اکبرزاده، م.، زندی اصفهان، ا.، خادمی، ک.، جوادی، س. ا. 1394. بررسی اثر قرق بر خصوصیات پوشش گیاهی و حفاظت خاک در مراتع ییلاقی گردنه زاغه. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 22: 417-425.
29. شیخ کانلوی میلان، ب.، رجامند، م ع.، معتمدی، ج. 1396. معرفی فلور، شکل زیستی و پراکندگی جغرافیایی گیاهان مراتع کوه های اورین خوی در آذربایجان غربی. پژوهش‌های آبخیزداری، 116: 3-17.
30. شیخ‌زاده. آ.، متین‌خواه، س ح.، بشری، ح.، ترکش‌اصفهانی، م.، سلیمانی، م. ۱۳۹۴الف. بررسی اثر عوامل محیطی و مدیریتی بر پراکندگی پوشش‌گیاهی در منطقه چادگان استان اصفهان، مرتع، ۹(۱): ۷۶-۹۰.
31. شیخزاده، آ.، بشری، ح.، متین خواه، س. ح. 1394ب. بررسی اثر قرق مرتع بر پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، دومین همایش ملی صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست، اردبیل.
32. شریفی، ج و اکبرزاده م. ۱۳۹۵. بررسی تأثیر قرق در تغییرات پوشش گیاهی و احیاء گونه‌های شاخص مطلوبیت مرتع در استان اردبیل. مرتع، ۱۰(۴): ۳۷۶-۳۸۶.
33. شریفی نیارق، ج.، جلیلی، ع.، قاسم اف، ش.، نقی نژاد، ع ر.، عظیمی مطعم، ف. 1391. بررسی فلوریستیک, شکل زیستی و پراکندگی جغرافیایی گیاهان اراضی ماندابی (wetlands), دامنه های شمالی و شرقی سبلان. تاکسونومی و بیوسیستماتیک، 10(4): 41-51.
34. عطائیان، ب.، کرمی، ف.، اخضری، د.، کیانی، گ. ۱۴۰۲. بررسی همبستگی پوشش گیاهی، عناصر خاک و ذخیره کربن آلی گیاه و خاک در مراتع کوهستانی تحت قرق و چرا (مطالعه موردی: گردنه اسدآباد، همدان). مرتع. ۱۷(۲): ۲۴۷-۲۶۲.
35. غفاری، س.، قربانی، ا.، ارجمندی، ک. ال.، تیمور‌زاده، ع.، هاشمی مجد، ک.، جعفری، س. ۱۳۹۶. بررسی تأثیر شدت چرای دام بر برخی مشخصه‌های پوشش گیاهی و فیزیکوشیمیایی خاک (مطالعه موردی: مراتع سامان روستای کلش، استان اردبیل). حفاظت زیست بوم گیاهان، 10(5): ۱۷۵-۱۹۶.
36. فخیمی، ا ل.، شیرمردی، ح. ع.، اسدی، س. م. 1402. پایش شاخص‌های پوشش گیاهی و تنوع گونه‌ای تحت مدیریت قرق در مراتع نیمه‌استپی استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی قلعه غارک)، مرتع، ۱۷(۳): ۳۸۲-۳۹۷.
37. قبادی، ع و اخضری، د. 1399. تاثیر قرق بر برخی خصوصیات شیمیایی و آلی خاک (مطالعه موردی: حوضه گنبد شهر همدان)، علوم و تكنولوژی محيط زيست، 22(10): 224-233.
38. قربانلی، م. 1380. نگرشی بر فلور و پوشش گیاهی بیابانهای ایران، تالیف لئونارد، جی.86 انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، شماره انتشار: 290، 208.
39. کاظمی، س م.، کریم‌زاده، ح ر.، ترکش اصفهانی، م.، بشری، ح. 1397. تأثیر قرق 33 ساله بر تنوع، غنا و یکنواختی مراتع نیمه استپی سمیرم اصفهان (منطقه حنا)، مرتع، 4(12): 452-463.
40. کوچ، ی و عزیزی مهر، م. 1399. اثر تخریب جنگل و تغییر پوشش گیاهی رویشگاه بر شاخص‌های اکولوژیکی لایه آلی و معدنی خاک. آب و خاک, 34(6), 1257-1275.
41. کیانی صدر، م.، ایمانی، ف.، مل حسینی دارانی، ک.، عارفیان، ا. 1399. ارزیابی اثر قرق بر کیفیت مراتع گنبد با استفاده از شاخص‌های تراکم، تنوع و غنای گونه‌ای. مطالعات علوم محیط زیست، 5(1): 2268-2274.
42. مقدم، م. ر. 1386. مرتع و مرتعداری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ص 471.
43. قهرمان، ا. 1374. کورموفیت‌های ایران، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع ایران، تهران. 856 ص.
44. معصومی، ع ا. 1365-1384. گون‌های ایران، جلدهای، 1-4 انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 251 ص.
45. مظفریان، و. 1375. فرهنگ نام‌های گیاهان ایران انتشارات فرهنگ معاصر ایران.
46. جعفری حقیقی، م. 1382. روشهای آنالیز خاک، نمونه برداری و آنالیز خاک. خواص فیزیکوشیمیایی مهم با تاکید بر تئوری و کاربرد اصول انتشارات ندای زهرا. 187p.
47. مقیمی‌نژاد، ف.، جعفری، م.، محمدعلی زارع چاهوکی، م.ع.، قاسمی آریان، ی.، کهندل، ا. 1394. مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بین دو منطقه قرق و چراشده (مطالعه موردی: نظرآباد کرج)، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 21(4): 643-650.
48. محمودی، آ.، اسحاقی راد، ج.، حیدری ریکان، م.، علیجانپور، ا. 1398. بررسی فلور، شکل زیستی و کورولوژی گونه‌های گیاهی رویشگاه توس منطقه‌ی مارمیشو، استان آذربایجان غربی، پژوهش‌های گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)، 32(3): 692-708.
49. میرزایی موسی‌وند، ا و ترنیان، ف. ا. 1399. مقایسه خصوصیات پوشش گیاهی و خاک در دو عرصه قرق و تحت چرا (مطالعه موردی: شمال شرق شهرستان دلفان-لرستان). مرتع، 14(2 ): 171-182.
50. میرزایی موسی‌وند، ا.، قربانی، ا.، زارع‌چاهوکی، م ع.، کیوان‌بهجو، ف.، سفیدی، ک. 1394. مطالعه فلوریستیک و جغرافیای گیاهی رویشگاه میانرودان (مطالعه موردی: شرق شهرستان خلخال- استان اردبیل)، دومین همایش ملی صیانت از منابع طبیعی و محیط دانشگاه محقق اردبیلی.
51. میرسیدحسینی، ح.، همت پور، م.، باقری نویر، س.، چایی چی، م ر.، محسنی ساروی، م. 1395. بررسی تاثیر چرای دام بر ویژگی های شیمیایی خاک و پوشش گیاهی مرتع (بررسی موردی: مخمل کوه، استان لرستان). کشاورزی بوم شناختی، 6(1): 98-117.
52. میرزاده واقفی، س. س و رجامند، م. ع. 1387. اشکال زندگی و کروتیپ‌های گیاهان علف هرز ناخواسته در پارک‌های اصلی تهران. تحقیقات حفاظت از جنگل ها و مراتع ایران، 6(1): 29-41.
53. موسی حسن‌خانی، م.، اسحاقی راد، ج.، اسدپور، ع. 1389. بررسی اثر قرق بر ترکیب و تراکم عناصر رویشی و شرایط خاک در منطقه بافت, کرمان. تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، 1(1):41-52.
54. وکیلی شهربابکی، س. م. ع.، عطری، م.، اسدی، م. 1380. معرفی فلور، شکل زیستی و پراکندگی جغرافیایی گیاهان منطقه میمند شهربابک (استان کرمان)، پژوهش و سازندگی، 52(3): 81-75.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Yousefvand S, Ghorbani A, Rostamnejad V, Moamri M, Sharifi J, Qavidel A et al . Ecological stability based on the changes of biological and chemical soil parameters inside and outside the exclosure of Serdol Khalkhal rangeland. PEC 2025; 13 (26) : 9
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-996-fa.html

یوسف وند ساناز، قربانی اردوان، رستم نژاد ودود، معمری مهدی، شریفی جابر، قویدل اکبر و همکاران.. پایداری اکولوژیکی بر اساس تغییرات پارامترهای زیستی و شیمیایی خاک در داخل و خارج قرق مراتع سردول خلخال. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1404; 13 (26) :119-138

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-996-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 13، شماره 26 - ( 6-1404 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مجله حفاظت زیست بوم گیاهان Journal of Plant Ecosystem Conservation
Persian site map - English site map - Created in 0.08 seconds with 36 queries by YEKTAWEB 4732