مطلوبیت رویشگاه درمنه بابونه‌ای (Artemisia chamaemelifoila Vill.) در استان اردبیل

مولایی, مریم; قربانی, اردوان; معمری, مهدی; معتمدی, جواد; حزباوی, زینب

[صفحه اصلی ]

[Archive] [ English ]

بخش‌های اصلی

اطلاعات نشریه

آرشیو مجله و مقالات

بایگانی مقالات زیر چاپ

جستجو در پایگاه

دریافت اطلاعات پایگاه

دوره 12، شماره 24 - ( 6-1403 )

جلد 12 شماره 24 صفحات 96-84

برگشت به فهرست نسخه ها

مطلوبیت رویشگاه درمنه بابونه‌ای (Artemisia chamaemelifoila Vill.) در استان اردبیل

مریم مولایی¹

، اردوان قربانی^*

، مهدی معمری³

، جواد معتمدی⁴

، زینب حزباوی⁵

1- 09149557566
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران، 09126652624 ، a_ghorbani@uma.ac.ir
3- 09151895892
4- 09143477875
5- 09166084002

چکیده: (365 مشاهده)

مدل‌های پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گونه‌های گیاهی از نوع مدل‌های استاتیک و احتمالی هستند و روابط ریاضی حاکم بر توزیع جغرافیایی گونه را با محیط فعلی آن‌ها و عوامل مهم محیطی مؤثر بر پراکنش گونه‌ها را مشخص می‌کنند. هدف تحقیق حاضر تهیه نقشه پیش‌بینی رویشگاه گونه درمنه بابونه‌ایArtemisia chamaemelifolia) )از جمله گونه‌های مرتعی و دارویی مهم در سطح مراتع استان اردبیل است. در سطح مراتع استان اردبیل 449 سایت نمونه‌برداری از مناطق حضور و عدم‌حضور گونه مورد مطالعه طی سال‌های 1397 تا 1400 مورد توجه قرار گرفت. دو دسته عوامل محیطی شامل متغیرهای زیست اقلیمی (19 مورد) و توپوگرافیکی شامل شاخص‌های اولیه (3 مورد) و شاخص‌های ثانویه (6 مورد) در ارتباط با حضور گونه مورد بررسی قرار گرفتند. نقشه‌های تمامی عوامل محیطی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی با 70 درصد داده‌ها تهیه و همپوشان شدند. پیش‌بینی حضور گونه با چهار روش مختلف مدلسازی شامل مدل خطی تعمیم یافته(GLM)، مدل جمعی تعمیم‌یافته(GAM)، مدل جنگل تصادفی(RF) و مدل رگرسیون تقویت شده تعمیم‌یافته(GBM)در محیط نرم‌افزار R انجام شد. آنالیز اهمیت متغیرهای محیطی برای مدل‌ها در بسته Biomode2 انجام شد. برای ارزیابی مدل‌ها از 30 درصد داده‌های گونه و سه آماره سطح زیر منحنی (AUC)، کاپا (Kappa) و آماره مهارت واقعی (TSS )استفاده شد. نتایج مدلسازی‌ها نشان داد که متغیر ارتفاع از سطح دریا در هر چهار روش مورد مطالعه، مؤثرترین متغیر در انتشار گونه A. chamaemelifolia بود. در روش GAM، متغیرهای بارندگی خشک‌ترین ماه، بارندگی گرم‌ترین فصل و درصد شیب نیز به‌عنوان عامل مؤثر بر حضور گونه درمنه بابونه‌ای به‌دست آمد. مدل RF علاوه بر ارتفاع از سطح دریا و بارندگی گرم‌ترین فصل، میانگین دامنه دمای روزانه را نیز به عوامل مؤثر بر حضور گونه افزود. مقایسه عملکرد مدل‌ها نشان داد که مدل GAM باAUC 993/0، شاخص کاپای 969/0 وTSS 985/0 بهترین مدل در بین مدل‌های مورد مطالعه است و توانسته رویشگاه گونه را در سطح عالی پیش‌بینی نماید. پس از آن، مدل RF با شاخص زیر منحنی 996/0، کاپای 936/0 و TSS برابر 941/0 با اختلافی اندک، مدل دوم مورد تأیید در این ارتباط است. نتایج این بررسی نشان داد که گونه درمنه بابونه‌ای، دارای آشیان بوم‌شناختی به نسبت محدودی است و تمایل به رویش در شرایط رویشگاهی خاص خودش را دارد. بنابراین، نقشه‌های پیش‌بینی تهیه شده می‌تواند مناطق جغرافیایی که گونه در آن حضور دارد را برای طراحی و اعلام مناطق حفاظتی گونه معرفی نموده و برای پیشنهاد گونه در اصلاح و احیاء مناطق با شرایط اکولوژیک مشابه مناطق حضور گونه، مورد استفاده قرار گیرد. انتظار می‌رود مدل پیش‌بینی در مطالعه کنونی، به‌منظور استراتژی‌های حفاظتی در آینده مؤثر باشد.

شماره‌ی مقاله: 6

واژه‌های کلیدی: آستانه بهینه حضور، درمنه بابونه‌ای، روش‌های یادگیری ماشین، مدلسازی توزیع گونه

متن کامل [PDF 1055 kb] (79 دریافت)

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/6/12 | پذیرش: 1402/9/11 | انتشار: 1403/7/16

فهرست منابع

1. اميري، م.، ترکش اصفهاني، م.، جعفري، ر. 1398. پيش‌بيني آشيان بوم‌شناختي اقليمي گونه Artemisia aucheri Boiss در ايران مرکزي با استفاده از مدلسازي پراکنش گونه‌اي. بوم‌شناسي کاربردي، 8 (2): 61-79.

2. احساني، ع.، احمديان، م.، رشوند، س.، دهقاني تفتي، م.ع.، زارع، م. 1393. بررسي مراحل فنولوژي گونه Artemisia aucheri در مناطق نيمه‌استپي ايران. تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 21 (1): 13- 23.

3. برنا، ف.، تمرتاش، ر.، طاطيان، م.، غلامي، و. 1399. پيش‌بيني الگوي پراکنش مکاني رويشگاه گونه Artemisia aucheri Boiss. با استفاده از روش تحليل عاملي آشيان بوم‌شناختي (مطالعه موردي: مراتع ييلاقي بلده نور). تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 27 (1): 98-111.

4. پيري صحراگرد، ح.، زارع چاهوکي، م. ع. 1400. پيش‌بيني پراکنش رويشگاه بالقوه Artemisia sieberi Besser با استفاده از روش‌هاي داده‌محور در مراتع پشتکوه استان يزد. حفاظت زيست‌بوم گياهان، 9 (19): 261- 279.

5. پيري صحراگرد، ح. 1396 . مدلسازي پيش‌بيني پراكنش رويشگاه گونه‌هاي گياهي با روش رگرسيون لوجستيك (مطالعه موردي: مراتع غرب تفتان، شهرستان خاش). پژوهش‌هاي گياهي ( زيست‌شناسي ايران)، 30 (4): 792- 806.

6. جليلي، ع. 1394. اکولوژي، تکامل و بيوجغرافياي درمنه Artemisia L.. مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران

7. خداقلي، م.، معتمدي، ج.، صبوحي، ر.، بيات، م.، عشوري، پ. 1401. اثرات تغيير اقليم بر پراکنش گونه Bromus tomentellus. طبيعت ايران، 7 (6): 17-25.

8. شريفي، ج.، فياض، م.، رستمي‌کيا، ي.، عظيمي، ف.، عشوري، پ. 1398. تيپ‌هاي گياهي عرصه‌هاي منابع طبيعي استان اردبيل. طبيعت ايران، 4 (1): 21-26.

9. شعباني، ن.، خوشبخت، م.، حسني، ا. 1402. پيش بيني اثر تغيير اقليم بر پراکنش گونه سنبل الطيب (Valeriana sisymbriifolia) با استفاده از مدل حداکثر آنتروپي در استان اصفهان. مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز، 8 (2): 80- 98.

10. غفاري، س.، قرباني، ا.، معمري، م.، مصطفي‌زاده، ر.، بيدار لرد، م.، کاکه ممي، آ. 1399. الگوي توزيع و تنوع گياهي در امتداد گراديان ارتفاعي (مطالعه موردي: مراتع مغان- سبلان، اردبيل). حفاظت زيست‌بوم گياهان، 8 (16): 37-54.

11. فرزادمهر، ج.، سنگوني، ح. 1398. تعيين رويشگاه بالقوه گونه گاوزبان وحشي (Anchusa italic) در استان خراسان رضوي با استفاده از مدل تعميمي تقويت‌شده (GBM). مرتع، 3 (4): 621-631.

12. قاسمي آريان، ع.، فاضلي کاخکي، ف.، روحاني، ح. 1398. بررسي برخي ويژگي‌هاي بوم‌شناختي گياه دارويي (Artemisia sieberi Besser.) و تخمين تراکم آن به روش شبکه‌هاي عصبي در بخش روداب سبزوار. اکوفيتوشيمي گياهان دارويي، 28 (4): 97-109.

13. کاکه‌ممي، ا.، قرباني، ا.، کيوان بهجو، ف.، ميرزايي موسيوند، ا. 1396. مقايسه روش‌هاي تفسير چشمي و رقومي در تهيه نقشه کاربري و پوشش اراضي استان اردبيل. سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي در منابع طبيعي، 8 (3): 121- 134.

14. کمالي، ن.، جليلي، ع.، عشوري، پ.، خداقلي، م. 1400. درمنه‌زار، وسيع‌ترين اکوسيستم مرتعي ايران. طبيعت ايران، 6 (5): 35- 43.

15. مولايي شام‌اسبي، م.، قرباني، ا.، سفيدي، ک.، بهرامي، ب.، هاشمي‌مجد، ک. 1396. عوامل بوم‌شناختي مؤثر بر پراکنش Artemisia aucheri Boiss. در دامنه جنوب‌شرقي سبلان. مرتع، 11 (2): 139-151.

ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله

Mendeley

Zotero

RefWorks

Molaei M, Ghorbani A, Moameri M, Motamedi J, Hazbavi Z. Habitat Suitability for Artemisia Chamaemelifolia Vill. in rangelands of Ardabil province. PEC 2024; 12 (24) : 6
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-938-fa.html

مولایی مریم، قربانی اردوان، معمری مهدی، معتمدی جواد، حزباوی زینب. مطلوبیت رویشگاه درمنه بابونه‌ای (Artemisia chamaemelifoila Vill.) در استان اردبیل. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1403; 12 (24) :84-96

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-938-fa.html

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

دوره 12، شماره 24 - ( 6-1403 )

برگشت به فهرست نسخه ها

Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4660