دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس ، ab_tahmasebi@yahoo.com
چکیده: (883 مشاهده)
در طول چند دههی اخیر یکی از مهمترین معضلات مراتع کشور، نحوهی مدیریت سامانهای عرفی است که بر اساس پروانهی چرایی، به یکی از سه روش مشاعی، افرازی و شورایی مدیریت میشوند. مهمترین ابزار برای رسیدن به توسعهی پایدار و مدیریت منابع طبیعی حق مالکیت است. با توجه به اهمیت مدیریت مراتع در نظامهای بهرهبرداری، تحقیق حاضر سعی دارد به بررسی شاخصهای مؤثر بر مدیریت مراتع در نظامهای بهرهبرداری افرازی و مشاعی در استان گلستان بپردازد. شاخصهای بهکار رفته در این تحقیق شامل انسانی، اجتماعی، بوم شناختی و نهادی-سیاسی است. روش پژوهش بهصورت توصیفی- پیمایشی است و جامعهی پاسخگودر این تحقیق، بهرهبرداران ذیحق مراتع میباشند. اطلاعات جمعآوری شده در دو بخش توصیفی با استفاده از شاخصهای تمایل مرکزی و پراکندگی و بخش استنباطی با استفاده از آزمونهای آماری در محیط نرم افزارSPSS نسخهی 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایچ این تحقیقبیانگر این بود کهمراتعدارایمدیریت به شیوهیافرازی، وضعیت بهتری از لحاظ میزان آگاهی بهرهبرداران، تمایل به اجرای کارهای اصلاحی و تمایل به حفاظت از مراتع راداراهستند.میزان آگاهی در شیوههای بهرهبرداری افرازی و مشاعی به ترتیب 40/3 و 54/2 بود.بررسی نوع الگوی بهرهبرداری از مراتع نشان دهندهی این موضوع است که تمایل به انجام کارهای اصلاحی در مراتع افرازی با میانگین 40/4 به مراتب بیشتر از مراتع مشاعی با میانگین 12/3 بودهاست.بررسی میزان تمایل به حفاظت از عرصههای مرتعی و تحت بهرهبرداری بیانگر تمایل بیشتر بهرهبرداران شیوهی افرازی نسبت به بهرهبرداران شیوه مشاعی بودهاست، میزان تمایل به حفاظت در دو الگوی بهرهبرداری افرازی و مشاعی به ترتیب 20/4 و 72/3 بود.نتایج تحقیق حاضر نشاندادبا استفاده از شیوهی افرازی درمدیریت، میتوان بهحفظمنابعطبیعی،توسعهیپایدارومدیریت بهینهیمنابعدستیافت.
faramarzi S, Tahmasebi A, Mohammadi Ostadkalayeh A, Mostafalou H. Study of effective indicators on rangeland management in collective and private exploitation systems (In winter rangelands of Golestan province). PEC 2022; 9 (19) :281-297 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-818-fa.html
فرامرزی ساسان، طهماسبی ابوالفضل، محمدی استادکلایه امین، مصطفی لو حمید. بررسی شاخصهای مؤثر بر مدیریت مراتع در نظامهای بهرهبرداری افرازی و مشاعی (با تأکید بر مراتع قشلاقی استان گلستان). حفاظت زیست بوم گیاهان 1400; 9 (19) :297-281