1- دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان ، y.esmaeilpour@hormozgan.ac.ir 3- گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان 4- گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده: (500 مشاهده)
گون کتیرایی یکی از مهمترین گیاهان مرتعی منطقه شمال شرق ایران به شمار میرود و اهمیت زیادی در حفاظت خاک و اقتصاد مرتعداران دارد. بهرهبرداری و مدیریت نادرست گونههای گیاهی مرغوب منجر به از بین رفتن و جایگزینی این گونههای بومی و خاص توسط گونه های مهاجم بومی یا خارجی میشود. این پژوهش به منظور تعیین رویشگاه بالقوه گون در مراتع استانهای خراسان رضوی و خراسان شمالی با استفاده از مدل تحلیل آنتروپی بیشینه (MaxEnt) صورت پذیرفت. بدین منظور تعداد 757 نقطه حضور گونه در 17 منطقه مختلف از طریق نمونهبرداری میدانی و توسط دستگاه GPSMap 60CSxثبت گردید. متغیرهای محیطی شامل 19 لایه زیستاقلیمی، 3 لایه شیب، جهت و ارتفاع، زمینشناسی و اطلاعات خاک (بافت، قابلیت اراضی، گروههای هیدرولوژیک) به عنوان متغیرهای پیشبینی ابتدا مورد آنالیز همبستگی قرار گرفته و متغیرهای دارای همبستگی زیاد حذف شدند. آنالیز لایههای پیشبینی و نقاط حضور با استفاده از نرمافزار Maxent 3.3 انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به شاخص سطح زیر منحنی (AUC=0/98) مدل حداکثر آنتروپی در تشخیص عوامل موثر بر پراکنش جغرافیایی گونه از دقت و کارایی مناسبی برخوردار بوده است. بر اساس نتایج آزمون جکنایف عوامل محیطی شامل DEM، واحد اجزاء اراضی (SOILLAND)، دمای متوسط سالیانه (BIO1)، زمینشناسی (GEOLOGY)، بارندگی خشکترین فصل سال (BIO17)، بارندگی سردترین فصل سال (BIO19) و بارندگی فصلی (BIO15) به ترتیب بیشترین نقش را در تعیین رویشگاه مناسب گونه داشتند. نهایتا منطقه مورد مطالعه به چهار طبقه مطلوبیت تقسیم شد که بیش از 218 هزار هکتار معادل 52/۱ درصد پتانسیل متوسط تا خوب برای رویش و بهرهبرداری از گونه گون داشتند.
momeni damaneh J, Esmaeilpour Y, Gholami H, Farashi A. Prediction of potential habitats of Astracantha gossypina (Fisch.) Using the maximum entropy model in regional scale. PEC. 2022; 9 (19) :217-236 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-737-fa.html
مومنی دمنه جواد، اسماعیلپور یحیی، غلامی حمید، فراشی آزیتا. کاربرد مدل حداکثر آنتروپی در تعیین رویشگاه بالقوه گونه Astracantha gossypina (Fisch.) Podlech در شمال شرق ایران. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1400; 9 (19) :236-217