[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
فرم های ضروری::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 8، شماره 17 - ( پاییز و زمستان 1399 ) ::
جلد 8 شماره 17 صفحات 340-325 برگشت به فهرست نسخه ها
ارزیابی و مقایسه ی کارکرد حاصلخیزی خاک در پروژه‌های شاخص مقابله با بیابان زایی تحت دو نوع رویکرد مدیریتی اکولوژیک محور و اجتماعی- اکولوژیک محور در شهرستان سربیشه
یاسر قاسمی آریان ، حسین آذرنیوند ، علی کیانی راد ، شهرام بانج شفیعی ، اصغر فرج اللهی*
دانشکده‌ی مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، asghar32@gmail.com
چکیده:   (2683 مشاهده)
بررسی اثر متقابل نوع رویکرد مدیریتی و نوع پروژه­های شاخص مقابله با بیابان­زایی بر کارکرد حاصلخیزی خاک از اهمیت ویژه­ای در بحث پایش و ارزیابی این پروژه­ها، برخوردار بوده که هدف تحقیق حاضر را شکل می‌دهد. برای این منظور، ابتدا محدوده­ی سه نوع پروژه­ شاخص مقابله با بیابان­زایی شامل بوته‌‌کاری، احداث هلالی‌‌آبگیر و بذرکاری­- بذرپاشی در دو نوع رویکرد مدیریتی اکولوژیک­محور (پروژه بیابان­زدایی دشت سربیشه) و اجتماعی- اکولوژیک­محور (پروژه بین­المللی ترسیب کربن) در شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی (که در سال 1384 اجرا گردیده­اند)، شناسایی‌شده و ضمن تعیین منطقه­ معرف در هر یک و حفر پروفیل با سه تکرار به‌صورت تصادفی، نسبت به برداشت نمونه­خاک از عمق صفر-15 سانتی­متر اقدام گردید. سپس مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم نمونه‌‌های خاک، به‌‌عنوان ویژگی‌‌های معرف حاصلخیزی خاک انداز­ه‌گیری و مبنای مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس اثر متقابل نوع رویکرد مدیریتی و پروژه­های شاخص مقابله با بیابان­زایی، بر مقدار پتاسیم خاک اختلاف معنی­داری را نشان نداد که این مسئله را می­توان ناشی از وفور پتاسیم در خاک­های مناطق خشک عنوان نمود؛ اما در ارتباط با نیتروژن و فسفر، اختلاف معنی­داری در سطح پنج درصد مشاهده گردید. به‌طوری‌که بیشترین مقدار این عناصر در مدیریت اجتماعی- اکولوژیک‌محور (به ترتیب 19/0 و 005/0 گرم بر کیلوگرم) تحت پروژه­ی بوته­کاری و کمترین مقدار آن در مدیریت اکولوژیک‌محور (به ترتیب 14/0 و 002/0 گرم بر کیلوگرم)، تحت همان پروژه مشاهده گردید. نتایج به‌دست‌آمده نشان می­دهد اگرچه بوته­کاری به دلیل تمرکز بیشتر در انتقال، کاشت و آبیاری نهال­ها و درنهایت افزایش پوشش گیاهی، نسبت به سایر پروژه­ها، اثر بیشتری بر کارکرد حاصلخیزی خاک دارد، اما وضعیت کارکرد حاصلخیزی خاک این پروژه در رویکرد مدیریتی اکولوژیک­محور حکایت از این واقعیت مهم دارد که نوع مدیریت شامل اجرا، حفاظت و بهره­برداری صحیح از پروژه­ها، اثر به‌مراتب مهم‌تری بر کارکرد حاصلخیزی خاک ایفا خواهد نمود. به‌طوری‌که مدیریت اجتماعی- اکولوژیک­محور به دلیل مشارکت فعال جامعه محلی در تمام مراحل برنامه­ریزی، اجرا، نظارت و بهره­برداری و درنتیجه حفاظت بهتر عرصه­های اصلاحی توانسته است، به موفقیت بیشتری در این زمینه دست یابد. بر این اساس می­توان نتیجه­گیری نمود که هرچند احیای ساختار و عملکرد اکوسیستم هدف اصلی تمام فعالیت­های احیایی است اما فرایند پایداری آن به شکل گسترده­ای به انگیزه گروه­های ذینفع و اثربخشی سازوکارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاستی مربوط است.
 
واژه‌های کلیدی: پروژه های بیابان زدایی، پروژه ترسیب کربن، خراسان جنوبی، مدیریت منابع طبیعی
متن کامل [PDF 912 kb]   (527 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/5/20 | پذیرش: 1399/8/25 | انتشار: 1399/12/22
فهرست منابع
1. جعفری، م.، آذرنیوند، ح.، توکلی، ح.، زهتابیان، غ.، اسمعیل¬زاده، ح. 1383. بررسی تاثیر گونه¬های گیاهی تاغ و اسکنبیل بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی تپه¬های ماسه¬ای در منطقه ریگ بلند کاشان. فصلنامه پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، 64: 16-21.
2. شفق کلوانق، ج.، عباس¬وند¬آذر، ا. 1393. تاثیر نیتروژن، فسفر و پتاسیم خاک بر پراکنش گونه¬های مرتعی، علف¬های هرز و پایداری گونه¬ها در مراتع خلعت پوشان-تبریز. دانش کشاورزی و تولید پایدار، 24(2): 73-83.
3. قاسمی¬آریان، ی. 1395. ارزیابی و مقایسه اقتصادی اکولوژیکی دو نوع رویکرد مدیریتی اکولوژیک¬محور و اجتماعی – اکولوژیک محور منابع طبیعی (مطالعه موردی: پروژه بیابان¬زدایی دشت سربیشه و پروژه بین¬المللی ترسیب کربن در استان خراسان جنوبی )، رساله دکتری بیابان¬زدایی، دانشگاه تهران، 256 صفحه.
4. یاری، ا.، فخر، ف. 1390. گزارش پروژه ترسیب کربن خراسان جنوبی، سازمان جنگل¬ها، مراتع و آبخیزداری کشور، 84 صفحه.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ghasemi Aryan Y, Azarnivand H, Kiani Rad A, B. Schafiee S, Farajollahi A. Evaluation and comparison of management approaches (Ecological and Social-Ecological approaches) on soil fertility performance in Sarbisheh city. PEC 2021; 8 (17) :325-340
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-716-fa.html

قاسمی آریان یاسر، آذرنیوند حسین، کیانی راد علی، بانج شفیعی شهرام، فرج اللهی اصغر. ارزیابی و مقایسه ی کارکرد حاصلخیزی خاک در پروژه‌های شاخص مقابله با بیابان زایی تحت دو نوع رویکرد مدیریتی اکولوژیک محور و اجتماعی- اکولوژیک محور در شهرستان سربیشه. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1399; 8 (17) :325-340

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-716-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 17 - ( پاییز و زمستان 1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مجله حفاظت زیست بوم گیاهان Journal of Plant Ecosystem Conservation
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4645