TY - JOUR JF - gnbd-pec JO - PEC VL - 8 IS - 17 PY - 2021 Y1 - 2021/2/01 TI - Modeling the current and future potential distribution of Fritillaria imperialis under climate change scenarios and using three general circulation models in Iran TT - مدل‌سازی پراکنش بالقوه فعلی و آینده گونه لاله واژگون (Fritillaria imperialis L.) تحت سناریوهای تغییر اقلیمی و با استفاده از سه مدل گردش عمومی در ایران N2 - تغییر اقلیم ممکن است حفاظت از گونه‌های گیاهی دارای پراکنش جغرافیایی محدود مانند لاله واژگون را با چالش‌های جدی مواجه سازد. در این پژوهش، مدل‌سازی پراکنش جغرافیایی رویشگاه‌های بالقوه لاله واژگون در کشور و در شرایط فعلی و تحت تأثیر تغییر اقلیم آینده (2050) انجام شد. تعداد 78 داده حضور گونه همراه با 12 متغیر محیطی شامل متغیرهای زیست‌اقلیمی، فیزیوگرافی و پوشش/کاربری سرزمین در مدل‌سازی استفاده شدند. رویکرد مدل‌سازی اجماعی با تلفیق هفت مدل پراکنش گونه‌ای و بر اساس چهار سناریوی افزایش گازهای گلخانه‌ای و سه مدل گردش عمومی انجام شد. حدود 69/7 درصد از محدوده موردمطالعه به‌عنوان رویشگاه‌های بالقوه لاله واژگون شناسایی شد. کمتر از 10 درصد از این رویشگاه‌ها توسط مناطق حفاظت‌شده کشور پوشش داده‌شده است. بر اساس یافته‌های حاصل از سناریوهای مختلف تغییر اقلیم، به ترتیب کمترین و بیشترین سطح رویشگاه نامناسب شده در حدود 10/46 درصد (RCP4.5) تا 37/77 درصد (RCP8.5) در سال 2050 خواهد بود. مؤثرترین متغیرها در پراکنش گونه موردمطالعه، به ترتیب حداقل دمای سردترین ماه، ارتفاع و بارندگی سالانه بودند. یافته‌ها نشان می‌دهد که پراکنش جغرافیایی لاله واژگون احتمالاً به‌واسطه تغییر اقلیم به سمت مناطق مرتفع‌تر جابه‌جا خواهد شد. بر اساس ارزیابی‌ها، مدل‌ها از درستی و دقت قابل قبولی برخوردار بودند (87/0< AUC و 75/0<TSS). رویشگاه‌های مناسب شناسایی‌شده می‌توانند به‌منظور اتخاذ رویکردهای مدیریتی و حفاظتی ازجمله معرفی مجدد و تأسیس مناطق حفاظت‌شده جدید به‌منظور حفاظت از لاله واژگون در پاسخ به پدیده تغییر اقلیم موردتوجه قرار گیرند. SP - 219 EP - 235 AU - Naghipour borj, Ali Asghar AU - Ashrafzadeh, Mohammadreza AU - Haidarian, Maryam AD - KW - Ensemble modeling KW - Habitat suitability KW - Species distribution modeling KW - Bioclimatic variables UR - http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-671-fa.html ER -