:: دوره 10، شماره 20 - ( بهار و تابستان 1401 ) ::
جلد 10 شماره 20 صفحات 184-163 برگشت به فهرست نسخه ها
مکان‌یابی کشت گیاه عجوه (Aellenia subaphylla C.A.Mey.) در مراتع قشلاقی استان گلستان
وحید آرانیان1 ، حمید نیک نهاد قرماخر* ، چوقی بایرام کمکی3 ، حسین کاظمی4
1- گروه مدیریت مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گروه مدیریت مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران ، niknahad@gau.ac.ir
3- گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
4- گروه زراعت ، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
چکیده:   (1241 مشاهده)
هدف از مکان‌یابی کشت گیاهان مرتعی پیش‌بینی قابلیت‌ها و محدودیت‌های مراتع برای  کاشت گیاهان مرتعی است. گونه گیاهی عجوه (Allenia subaphylla) مقاوم به خشکی و شوری است و در مراتع قشلاقی علوفه قابل‌توجهی تولید می‌کند. در این تحقیق برای مکان‌یابی مناطق مناسب کشت این گونه گیاهی در مراتع قشلاقی استان گلستان در سال ۱۳۹۷ از سامانه اطلاعات جغرافیایی به دو روش منطق کلاسیک و منطق فازی استفاده شد. بدین منظور ابتدا اطلاعات و لایه‌های موردنیاز از محدوده مورد مطالعه جمع‌آوری و نقشه‌های مورد نیاز تهیه شد. سپس با توجه به نیازهای بوم‌شناختی عجوه لایه‌های موردنظر برای روش منطق کلاسیک در دو کلاس مناسب و نامناسب و برای روش فازی در چهار کلاس کاملاً مناسب، مناسب، نسبتاً مناسب و نامناسب طبقه‌بندی شد. آنگاه با روی‌هم‌گذاری و تلفیق لایه‌های طبقه‌بندی‌شده نقشه‌های خروجی با دو روش منطق کلاسیک و فازی به‌دست آمد.  نتایج مکان‌یابی عجوه با روش منطق کلاسیک بیانگر آن است که 5/47 درصد از مراتع قشلاقی استان گلستان برای کشت عجوه مناسب و 5/52 درصد نامناسب است، حال آنکه روش منطق فازی نشانگر آن است که 8/15 درصد از مراتع مورد مطالعه برای کشت عجوه کاملاً مناسب، 8/13 درصد مناسب، 2/26 درصد نسبتاً مناسب و 2/44 درصد نامناسب است. نتایج نشان داد که شوری بالا، اسیدیته خاک و شرایط دمایی از عوامل محدودکننده کشت عجوه در مراتع قشلاقی تخریب­شده استان گلستان هستند. مضاف برآن، روش منطق فازی در مقایسه با روش منطق کلاسیک نتایج بهتر و دقیق‌تری در اختیار ما می‌گذارد و لذا برای مکان‌یابی مناطق مناسب کشت گونه‌های مرتعی توصیه می‌شود.
 
واژه‌های کلیدی: اصلاح مرتع، منطق کلاسیک، منطق فازی، سامانه اطلاعات جغرافیایی
متن کامل [PDF 1099 kb]   (354 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/10/19 | پذیرش: 1401/3/13 | انتشار: 1401/6/31
فهرست منابع
1. آذرنيوند، ح.، جنيدي، ح.، زارع چاهوکي، م.ع.، جعفري، م.، نيک.، ش. 1388. بررسي اثر چراي دام بر ترسيب کربن ذخيره ازت در مراتع با گونه درمنه دشتي در استان سمنان. مجله علمي پژوهشي مرتع، 3 (4): 590-610.
2. آذرنيوند، ح.، زارع چاهوکي، م.ع. 1391. اصلاح مراتع. انتشارات دانشگاه تهران، 354صفحه.
3. آذرنيوند، ح.، نامجويان، ر.، ارزاني، ح.، جعفري، م.، زارع چاهوکي، م. 1386. مکانيابي برنامه¬هاي اصلاح و احيا مراتع با استفاده از GIS و مقايسه آن با پروژه¬هاي پيشنهادي در طرح¬هاي مرتعداري منطه لار. مجله علمي پژوهشي مرتع، 1 (2): 159-169.
4. اسدي، م. 1380، فلور ايران-شماره38-تيره اسفناج، انتشارات موسسه تحقيقات جنگل¬ها و مراتع.
5. اشرف¬زاده، م.، نيک¬نهاد قرماخر، ح.، احمدي، ف.، جعفري، س. 1395. ارزيابي توان اکولوژيکي مراتع منطقه بلوچي لار براي توسعه طرح مرتعداري. فصلنامه علمي پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان، 23 (3): 636-644.
6. افتخاري، ط.، اسدي، م. 1380. شناسايي و معرفي گياهان گچ دوست غرب سمنان. نشريه بيابان، 6 (2): 87-115.
7. پيري صحراگرد، ح.، زارع چاهوکي، م.ع. 1400. پيشبيني پراکنش رويشگاه بالقوه گونه Artemisia sieberi Besser با استفاده از روش¬هاي داده¬محور در مراتع پشتکوه استان يزد. نشريه حفاظت زيست-بوم گياهان، 9 (19): 261-279.
8. خالدي، ش.، محمدي، ا.، کرمي، م. 1387. مکان¬يابي اقليمي کشت سيب در شهرستان سميرم با استفاده از مدل هاي سلسله مراتبي (AHP)، بولين و انواع روش هاي مدل فازي در محيط GIS. نشريه علوم جغرافيايي، 8 (11): 55-72.
9. سلمان ماهيني، ع.، کامياب، ح. 1387. سنجش از دور و سامانه هاي اطلاعات جغرافيايي کاربردي با نرم¬افزار ايدريسي، انتشارات مهر مهديس، 582 صفحه.
10. شهرکي، م.ر.، باراني، ح. 1391. بررسي و رتبه بندي عوامل موثر بر تخريب مراتع استان گلستان. نشريه حفاظت بهره‌برداري از منابع طبيعي، 3: 59-78.
11. عباسي، م.، باقري، ح.، عباسي، ا.، زارع چاهوکي، م. ع. 1400. تعيين مطلوبيت رويشگاه گونه Astragalus gossypinus fisch با استفاده از مدل ENFA در مراتع طالقان مياني. نشريه علمي مرتع، 15 (3): 434-447.
12. عزيزي کله¬سر، م.، معمري، م.، قرباني، ا.، خلاصي اهوازي، ل.، فتحي، م.، صمدي خانقاه، س. 1400. مدلسازي پراکنش مکاني رويشگاه دارويي قره¬قات (Vaccinium arctostaphylos L.) با روش رگرسيون لجستيک در مراتع شهرستان نمين-اردبيل. نشريه علمي مرتع، 15 (3): 522-533.
13. علي¬خواه اصل، م.، معمري، م.، ناصري، د.، مفتاحي، ش. 1400. مکان¬يابي توسعه گياه دارويي کاکوتي (Ziziphora tenuior) با استفاده از روشANP Fuzzy در حوزه آبخيز سبلان استان اردبيل. نشريه علمي مرتع، 15 (1): 156-167.
14. قربانيان، د.، زندي اصفهان، ا.، اميرجان، م. 1395. بررسي و تعيين کيفيت علوفه عجوه طي سه مرحله رويشي در مراتع قشلاقي استان سمنان. فصلنامه علمي پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 23 (1): 177-187.
15. کاظمي، ح. 1392، پهنه¬بندي زراعي-بوم شناختي اراضي کشاورزي شهرستان گرگان جهت کشت جو لخت براساس منطق بولين. نشريه توليد گياهان زراعي، 6 (4): 165-185.
16. کيخا، ا.، فخيره، ا.، روحاني، ح.، بهمنش، ب. 1399. مكان¬يابي اجراي عمليات بوته¬كاري با استفاده از مدل تحليل سلسله مراتبي فازي (FAHP) (مطالعه موردي: حوزه آبخيز مراوه‌تپه، استان گلستان). نشريه حفاظت زيست¬بوم گياهان، 8 (16): 19-39.
17. مصداقي، م. 1377. مرتعداري در ايران، انتشارات آستان قدس، 259 صفحه.
18. مظفري، م.، شرفيه، ح.، مداح، ا.، محمدي، ا.، نبوي فرد، ح. 1386. گزارش نهايي طرح ارزيابي مراتع استان سمنان، موسسه تحقيقات جنگل¬ها و مراتع کشور، 110صفحه.
19. معتمدي، ج.، همسايه خواه، س.، سوري، م. 1399. تعيين توان اکولوژيکي مرتعداري با استفاده از منطق فازي و منطق بولين بر اساس دستورالعمل پيشنهادي دفتر استعداديابي و بهره‌‌برداري از اراضي سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري. نشريه مرتع، 14 (4): 567-580.
20. ملافيابي، ع.، خرم دل، س.، سياهمرگويي، آ.، شوريده، ه. 1392. تاثير تراکم بوته و کود نيتروژن بر عملکرد و خصوصيات کيفي گل هميشه بهار در شرايط آب و هوايي تربت‌جام. نشريه پژوهش¬هاي توليد گياهي، 20 (4): 567-580.
21. نصراللهي، ن.، کاظمي، ح.، کامکار، ب. 1394. امکان¬سنجي کشت يونجه يکساله در شهرستان آق¬قلا با استفاده از GIS. نشريه بوم¬شناسي کشاورزي، 7 (3): 397-411.
22. هدايتي¬زاده، ر.، فرزادمهر، ج.، ديانتي، ق.، حسينعلي زاده، م. 1387. ارزيابي شايستگي مراتع غرب بيرجند براي چراي شتر. مجله علمي پژوهشي مرتع، 2 (4): 385-401.
23. يوسفي، م.، اسماعيل¬پور، ي.، جنيدي جعفري، ح.، محمدي کنگراني، ح.، صالحي، س. 1400. کاربرد روش‌هاي فازي و بولين در اولويت¬بندي شاخص¬هاي ارزيابي پايداري مراتع عشايري (مطالعه موردي: مراتع ميانبند رباط سروستان، استان فارس).، نشريه حفاظت زيست¬بوم گياهان، 9 (19): 19-33.

XML   English Abstract   Print

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 20 - ( بهار و تابستان 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها