:: دوره 9، شماره 19 - ( پاییز و زمستان 1400 ) ::
جلد 9 شماره 19 صفحات 215-197 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی روند تغییرات پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی استان مازندران با استفاده از تصاویر ماهواره ای
سارا فروتن* ، نیلوفر اسلام زاده
پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، ، sarah.foroutan.env@gmail.com
چکیده:   (1620 مشاهده)
پوشش گیاهی در هر سیمای سرزمین انعکاس دهنده وضعیت سلامت آن است و پایش تغییرات کاربری و پوشش اراضی نقش اساسی در برنامه­ریزی و مدیریت محیط­­زیست دارد. از طرفی استان مازندران به دلیل پتانسیل بالای گردشگری همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است و به تبع آن پوشش گیاهی و به ویژه جنگل تخریب شده است. در این مطالعه انسجام و یکپارچگی پوشش گیاهی در مازندران با استفاده از داده­های ماهواره­ای لندست و با کمک سنجه­های بعد فرکتال، پیوستگی، فاصله از نزدیکترین همسایه، تراکم کل لکه­ها، تعداد لکه، تراکم حاشیه و شاخص بزرگترین لکه و شاخص NDVI در بازه زمانی30 ساله (1988 تا 2018) مورد مطالعه قرار گرفت. با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره، لایه­های رقومی سنجه­های کمی مورد مطالعه تهیه شد و سنجه­ها به صورت مکانی درآمدند. سپس نقشه تغییرات پوشش گیاهی تهیه شد. نتایج نشان داد که در بازه زمانی مذکور مقدار عددی سنجه­های تعداد لکه، تراکم لکه­، تراکم لبه، فاصله نزدیکترین همسایه افزایش و شاخص بزرگترین لکه و همچنین شاخص NDVI کاهش یافته است. مساحت شهر نسبت به سال مبنا سه برابر شده و 26 هزار هکتار افزایش یافته است. همزمان با افزایش مساحت شهری، بیش از سه هزار هکتار از مساحت پوشش گیاهی جنگل و مرتع کاسته شده و انسجام و یکپارچگی پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی روند نزولی پیدا کرده است. میزان بالای تخریب پوشش گیاهی از نظر مساحت در بازه مورد نظر، عمدتا مربوط به شرق استان مازندران است. این منطقه سالیانه بیشترین تعداد گردشگر و تعداد بالای ویلاسازی را دارد.
 
واژه‌های کلیدی: تغییر کاربری، پوشش گیاهی، بررسی مکانی، ماهواره لندست
متن کامل [PDF 949 kb]   (420 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/7/27 | پذیرش: 1400/3/3 | انتشار: 1400/12/25
فهرست منابع
1. آرخي، ص. 1394. کاربرد متريک هاي سيماي سرزمين در ارزيابي روند تغييرات کاربري اراضي با استفاده ازسنجش از دور و GIS مطالعه موردي: منطقه بياباني دهلران، جغرافيا و توسعه، 13: 59-68.
2. احمدي، ا. م.، طاطيان، ر.، ثمرتاش، ح.، يگانه، و.، عصري، ي. 1395. بررسي پوشش گياهي اراضي شور درياچه اروميه با استفاده از تصاوير ماهواره¬اي، سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافيايي در منابع طبيعي، 7: 1-12 .
3. خزاعي، ن.، آذري دهکردي، ف. 1387. تحليل توام تخريب سيماي سرزمين در حوزه آبخيز سفيدرود با استفاده از سنجه¬هاي اکولوژيکي سيماي سرزمين، علوم محيطي، 2: 55-64.
4. رجايي، ف.، اسماعيلي ساري، ع.، سلمان ماهيني، ع.، دلاور، م.، مساح بواني، ع.ر. 1399. ارزيابي تغييرات کاربري اراضي در حوضه آبخيز رودخانه تجن با تکيه بر سنجه‌هاي سيماي سرزمين، علوم و تکنولوژي محيط زيست، 22: 351-366.
5. سلمان ماهيني، ع. ر.، رياضي، ب،. نعيمي، ب.، بابايي، ب.، کفاکي، س.، جوادي لاريجاني، ع. 1388. ارزيابي توان طبيعت¬¬گردي شهرستان بهشهر بر مبناي روش ارزيابي چندمعياره با استفاده از GIS، علوم و تکنولوژي محيط¬زيست، 1: 1-10.
6. سلمان ماهيني، ع. ر.، رشيدي، پ.، مخدوم، م.، عليزاده شعباني، ا.، ميکاييلي تبريزي، ع.، وارسته مرادي، ح. 1389. انتخاب سيستماتيک لکه¬هاي حفاظتي استان گلستان با استفاده از روش نظام ارزيابي و اولويت¬بندي حفاظت (CAPS)، پژوهش¬هاي محيط زيست، 1: 1-12.
7. قنبري، ا.، رحيمي، آ.، موسوي، ط. 1399. بررسي تغييرات کاربري اراضي بر اساس تجزيه و تحليل متريک‌هاي سيماي سرزمين با استفاده از سنجش از دور و GIS در شهرستان مياندوآب، فضاي جغرافيايي، 69: 117-130.
8. کامياب، ح. ر.، سلمان ماهيني، ع. ر.، 1391. الگوهاي مکاني- زماني تغييرات سيماي سرزمين و توسعه شهري (مطالعه موردي: گرگان)، مجله کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبيعي، 2: 1-10.
9. محمودزاده، ح.، مسعودي، ح. 1398. تحليلي بر تغييرات ساختاري سيماي سرزمين کلان‌شهر تبريز با استفاده از مباني اکولوژي سيماي سرزمين و با تأکيد بر مفهوم پيوستگي، آمايش سرزمين، 21: 179-204.
10. ميرزايي، ا.، قرباني، ا.، کيوان بهجو، ف. 1397. آشکارسازي تغييرات کاربري/ پوشش سرزمين با استفاده از تصاوير لندست و IRS: مطالعه موردي شهرستان خلخال، فضاي جغرافيايي، 60: 101- 116.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 19 - ( پاییز و زمستان 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها