:: دوره 8، شماره 17 - ( پاییز و زمستان 1399 ) ::
جلد 8 شماره 17 صفحات 18-1 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی تأثیر شکل زمین و ویژگی های خاک بر صفات رویشی گونه تنگرس(.Fisch. & C. A. Mey Rhamnus pallaii) در منطقه جنگلی کندیرق خلخال با استفاده از روش تجزیه مؤلفه های اصلی
یونس رستمی کیا* ، محمد فتاحی2
بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران ، younesrostamikia@gmail.com
2- موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
چکیده:   (2653 مشاهده)
تنگرس (Rhamnus pallasii) یکی از گونه های باارزش ذخیره­گاه جنگلی کندیرق خلخال است. این پژوهش به­منظور بررسی ارتباط صفات رویشی شامل ارتفاع کل، قطر یقه، قطر تاج، تعداد جست و زادآوری این­گونه با برخی از خصوصیات خاک و شاخص شکل زمین در جنگل­ کندیرق خلخال با استفاده از روش آنالیز مؤلفه­های اصلی انجام شد. برای این منظور 48 قطعه ­نمونه مربعی شکل­ و به مساحت 400 مترمربع در داخل سه شکل­ مختلف زمین (یال، دامنه و دره) و چهار جهت جغرافیایی (شمال، جنـوب، شرق و غرب) تعیین و مشخصه‌های کمی پایه­های تنگرس اندازه­گیری شد. همچنین در هر قطعه­­نمونه، یک نمونه ­­خاک از­ عمق صفر تا ­30 سانتی­متر تهیه شد تا با استفاده از روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، ارتباط عامل­های خاک با پراکنش تنگرس موردبررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد پراکنش این‌گونه از ارتفاع 1030 تا 2250 متر از سـطح دریا متغیراست. بیشترین میانگین ارتفاع (74/1 متر)، قطر­یقه (65/5 سانتی­متر)، قطر­تاج (75/1­متر)، میانگین تعداد جست (20/13) در فرم دامنه و تعداد زادآوری (4/7 اصله نهال در قطعه­نمونه) در فرم دره به‌دست‌آمده. نتایج حاصل از آنالیز مؤلفه­های اصلی (PCA) نشان داد در محدوده ارتفاعی 1030 تا 2250 متر از سطح دریا، بافت خاک به‌ویژه درصد شن و سیلت، درصد کربن آلی و درصد ازت شرایط مناسب­تری را برای حضور و رشد رویشی این‌گونه در فرم­های دره­ و دامنه­ در جهت­های جنوبی منطقه موردبررسی فراهم آورده است. نتایج این تحقیق می­تواند در تشریح پایداری اکوسیستم و نیز اقدامات حفاظتی و احیایی از قبیل نهال­کاری و اصلاح ساختار جنگل‌های تخریب‌شده در فرم‌های دامنه­ای و دره­­ای مورداستفاده قرار گیرد.
واژه‌های کلیدی: تجزیه مؤلفه‌های اصلی، خلخال، تنگرس، شرایط رویشگاهی، عامل‌های خاک، فیزیوگرافی
متن کامل [PDF 225 kb]   (518 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1398/6/31 | پذیرش: 1399/1/31 | انتشار: 1399/12/22
فهرست منابع
1. پوربابايي، ح.، بابائيان، م.، بنيـاد، ا.، عادل، م.ن. 1393. بررسـي آت¬¬اکولـوژي گونـه کـيکم (Acer monspessulanum subsp. Cinerascens) در جنگل‌های استان فارس، مجله پژوهش-هاي گياهي، 27 (3): 376-385.
2. ثابتي، ح. 1373. جنگل¬ها، درختان و درختچه¬هاي ايران، دانشگاه يزد، 815 صفحه.
3. ثاقب طالبي، خ. 1378. نياز رويشگاهي و نحوه زيست گونه افرا پلت (Acer velutinum Boiss.) در جنگل خيرودکنار نوشهر، تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 2 (1):79-150.
4. رستمي¬کيا، ي.، ثاقب¬طالبي، خ. 1390. ويژگي¬هاي کمي و کيفي اوري و لور در فرم‌های مختلف زمين در ذخيره¬گاه جنگلي اندبيل خلخال، مجله علوم جنگل ايران، 3 (4): 341-353.
5. رستمي¬کيا، ي.، زبيري، م. 1391. بررسي ساختار توده¬هاي ارس (Juniperus excelsa Beib.) در جنگل کنديرق¬خلخال، نشريه پژوهش¬هاي علوم و فناوري چوب و جنگل، 19(4): 151- 162.
6. روان‌بخش، ه.، مروي مهاجر، م.ر.، اسدي، م.، زبيري، م.، اعتماد، و. 1391. طبقه¬بندى پوشش-گياهى جنگل¬هاى اُرس (Juniperus excelsa Beib.) و تجزیه‌وتحلیل آن در ارتباط با متغيرهاى محيطى (مطالعه موردى: بخشى از كوهستان البرز)، نشريه جنگل و فرآورده¬هاي چوب، 66 (3): 12-27.
7. زرين¬كفش، م. 1371. خاكشناسي كاربردي، ارزيابي و مورفولوژي و تجزيه¬اي كمي خاك، آب، گياه، انتشارات دانشگاه تهران، شماره 1955.342 صفحه.
8. عزيزي، ز.، صادقي، ح.، حاجي¬ميرزايي، ا. 1396. تعيين گسترش¬گاه تيپ¬هاي درختي و درختچه¬-اي ناحيه ¬رويشي ايران- توراني. اکوسيستم¬هاي طبيعي ايران، 1 (25): 1-8.
9. خان¬حسني، م.، خداکرمي، ي.، ثاقب¬طالبي، خ.، هوشمند، ص. 1392. بررسي خصوصيات خاک¬شناسي مؤثر بر پراکن زالزالک(Crataegus pontica) در جنگل¬هاي استان کرمانشاه، نشريه پژوهش¬هاي علوم و فناوري چوب و جنگل. 20 (3): 153-166.
10. نادري، م.، ميرزايي، ج.، مصلح آراني، ا.، حيدري، م.، جعفرزاده، ع.ا. 1396. بررسي برخي عوامل مؤثر بر پراکنش گونه شن (Lonicera nummulariiafolia) در جنگل¬هاي زاگرس، بوم-شناسي کاربردي، 6 (4): 14-1.
11. مرادي، ا. ي.، عصري، ي.، صبح زاهدي، ش. 1392. معرفي فلور، شکل زيستي، عناصر رويشي و زيستگاه گياهان اطراف سد سپيدرود، تاکسونومي و بيوسيستماتيک، (15): 95-113.
12. مروي مهاجر، م. ر.1380. جنگلشناسي و پرورش جنگل، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 483 صفحه.
13. مظفريان، و. 1383. درختان و درختچه¬هاي ايران، انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ اول، 1120 صفحه.
14. مهدياني، س.، ع. ستاريان،ع.، حبيبي و.، اميني، و. 1394. مطالعه تشريحي دو گونه تنگرس Fisch. & C. A. Mey Rhamnus pallasii و Rhamnus cathartica L. از تيره¬ عنابيان در شمال¬ايران، يافته¬هاي نوين درعلوم¬ زيستي،2: 272-285.

XML   English Abstract   Print

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 17 - ( پاییز و زمستان 1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها