1- گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان دانشگاه هرمزگان، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان ، y.esmaeilpour@hormozgan.ac.ir 3- گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان 4- اداره کل امور عشایر استان فارس
چکیده: (280 مشاهده)
رشد روزافزون جمعیت انسان و تعداد دام و چرای بیرویه موجب سیر صعودی روند تخریب مراتع در چند دهه اخیر شده است. شناسایی عوامل تخریب و پایداری مراتع از نخستین گامهای لازم در اصلاح بهرهبرداری از این منابع و احیاء آنها است. از این رو این مطالعه بنا به ضرورت و با هدف تحلیل و ارزیابی تخریب پوشش گیاهی مراتع قشلاقی استان فارس انجام شد. گزینههای موثر با مرور منابع تحقیق تعیین و در چهار شاخص شامل: هیدرولوژی(H) ، تولید گیاهی (P) ، خاک (S)، انسان(A) دستهبندی شدند. سپس گروه مرجع از 45 خبره آشنا با زمینه پژوهش شامل کلیه کارشناسان و بهرهبرداران محلی در دسترس و تعدادی از پژوهشگران که به روش گلولهبرفی تعیین شدند، تشکیل شد. پرسشنامهها متناسب با دو روش ارزیابی بولین و دلفی فازی به صورت جداگانه طراحی و توسط گروه مرجع امتیازدهی شد. میانگین امتیازات شاخصها و گزینهها به روش مقایسه زوجی رتبهبندی و تحلیل شد. پایایی با آزمون آلفای کرونباخ (88/0) بررسی شد و وجود تناسب بین اجزای تشکیل دهنده پرسشنامه را تایید نمود. با توجه به اینکه در این تحقیق گزینهها و شاخصها به دو روش بولین و فازی مورد ارزیابی قرار گرفتند همگرایی نتایج دو روش فوق روایی پرسشنامه را تایید میکند. ارزیابی شاخصهای پایداری به روش فازی نشان داد شاخصهای انسان و خاک به ترتیب با وزن 48/0 و 33/0 از بیشترین وزن نسبی برخوردار هستند و شاخصهای تولید گیاهی و اقلیم و هیدرولوژی به ترتیب با وزن نسبی 134/0 و 056/0 از درجه اهمیت کمتری برخوردار بوده و در رتبه بعدی قرار دارند. وزن و اهمیت محاسباتی شاخصها در روش بولین اختلاف بسیار کمتری داشته و در مجموع میتوان گفت در مقایسه روشهای بولین و فازی از نظر امکانی که در اختیار ارزیابان جهت اولویتبندی شاخصها و گزینهها میگذارند روش فازی کارایی بیشتری داشته و با طیف متنوع پاسخهای ممکن کمک میکند تا نتایج گویاتر و واضحتری جهت ارزیابی پایداری حاصل شود.
Yousefi M, Esmaeilpour Y, Joneidi Jafari H, Mohammadi Kangarani H, Salehi S. Application of fuzzy and Boolean methods in prioritizing indicators for assessing the stability of nomadic rangelands (Robat Sarvestan Rangelands, Fars Province). PEC. 2022; 9 (19) :19-23 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-791-fa.html