Plant Ecosystem Conservation
حفاظت زیست بوم گیاهان
PEC
Agriculture
http://pec.gonbad.ac.ir
1
admin
2476-3462
10
8
10.22034/pec
14
8888
13
fa
jalali
1398
11
1
gregorian
2020
2
1
7
15
online
1
fulltext
fa
تعیین ارزش تغذیهای چهار گونۀ گیاهی (Malcolmia africana، Plantago lanceolata، Phlomiscancellata و Klasea latifolia) در مراتع بالا جام شهرستان تربتجام
Determination of nutritional value of four plant species (Malcolmia africana, Plantago lanceolata, Phlomis cancellata, and Klasea latifolia) in rangelands of Bala Jam, Torbat-e Jam
تخصصي
Special
پژوهشي
Research
<strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">گیاهان مرتعی، نقش ارزندهای در برآورده ساختن احتیاجات تغذیهای دامهای چرا کننده دارند. هدف این مطالعه، بررسی ارزش تغذیهای چهار گونه گیاهی</span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">Malcolmia africana</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">، </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">Plantago lanceolata</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">، </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">Phlomis cancellata</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> و </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">Klasea latifolia</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> در مراتع کوهپایهایبالا جام شهرستان تربتجام بود. نمونهبرداری از گیاهان به صورت تصادفی قبل از مرحله گلدهی انجام شد. از یک محیط کشت تهیه شده از مایع شکمبه گوسفند برای برآورد برخی پارامترهای تخمیری و تجزیه پذیری ماده خشک یا مادهآلی گیاهان استفاده شد. ترکیبات شیمیایی و معدنی گیاهان با استفاده از روشهای استاندارد تعیین شدند. این گیاهان از ترکیبات شیمیایی و معدنی متفاوتی برخوردار بودند. بیشترین مقدار ماده خشک (92/18%)، پروتئین خام (37/22%) و منیزیم (24/8 گرم/کیلوگرم ماده خشک) مربوط به </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">P. concellata</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">، بیشترین مقدار مادهآلی (60/91%)، عصاره عاری از ازت (33/58%)، کربوهیدراتهای غیر فیبری (01/47%) و عناصر کلسیم (08/14 گرم/کیلوگرم ماده خشک) و سدیم (23/4 گرم/کیلوگرم ماده خشک) مربوط به </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">K. latifolia</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> و نیز کمترین مقدار الیاف نامحلول در شوینده خنثی (93/26%) و اسیدی (20/21%) و لیگنین نامحلول در شوینده اسیدی (73/2%) مربوط به </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">K. latifolia</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> بود (05/0></span></span></span></span></strong><strong><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">P</span></span></span></span></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">). در بین عناصر معدنی، بیشترین مقدار مربوط به پتاسیم (دامنه 75/32-61/11 گرم/کیلوگرم ماده خشک) بود. بیشترین مقدار فسفر (37/4 گرم/کیلوگرم ماده خشک) و پتاسیم (75/32 گرم/کیلوگرم ماده خشک) مربوط به </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">P. lanceolata</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> بود (05/0></span></span></span></span></strong><strong><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">P</span></span></span></span></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">). بیشترین مقدار آهن (37/0 گرم/کیلوگرم ماده خشک) نیز در </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">M. africana</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> مشاهده شد (05/0></span></span></span></span></strong><strong><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">P</span></span></span></span></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">). بالاترین مقدار حاصل از فراسنجههای تولید گاز (گاز 12، 24، 48، 72، پتانسیل و ثابت نرخ تولید گاز به ترتیب برابر 06/48، 93/61، 82/70، 41/74، 91/73، 093/0 میلیلیتر بود)، تجزیه پذیری ماده خشک (14/75%) و مادهآلی (47/78%)، مصرف ماده خشک (47/4 درصد وزن زنده بدن)، شاخص ارزش نسبی تغذیهای (84/250) و شاخص کیفیت نسبی علوفهای (67/256)، انرژی قابل متابولیسم (70/10 مگاژول/کیلوگرم ماده خشک)، انرژی خالص شیردهی (56/6 مگاژول/کیلوگرم ماده خشک)، اسیدهای چرب فرار کل (72/65 میلیمول/لیتر) و کمترین مقدار نیتروژن آمونیاکی (85/13 میلیگرم/دسیلیتر) مربوط به </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">K. latifolia</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> بود (05/0></span></span></span></span></strong><strong><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">P</span></span></span></span></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;">). بهنظر میرسد که هر چهار گیاه مطالعه شده از ارزش تغذیهای مناسبی برای دامهای چراکننده برخوردار بوده؛ ولی ارزش تغذیهای </span></span></span></span></strong><strong><em><span dir="LTR" style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">K. latifolia</span></span></span></span></em></strong><strong><span style="background:white;"><span style="color:black;"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:10.0pt;"> بیشتر از سایر گیاهان بود.</span></span></span></span></strong><br>
<br>
<br>
Range plants species play a pivotal role in meeting the nutritional requirements of grazing livestocks. This study was conducted to investigate the nutritional value of four plant species including <em>Malcolmia africana</em>, <em>Plantago lanceolata</em>, <em>Phlomis cancellata</em>, and <em>Klasea latifolia</em> in the mountainous rangelands of Torbat-e Jam. The plant samples were randomly collected before flowering stage. A culture medium prepared from sheep's rumen fluid was used to estimate some of the fermentation parameters and dry matter or organic matter degradability of plants. The chemical and mineral compositions of the plants were determined using the standard methods. These plants had different chemical and mineral compositions. The highest amount of dry matter (18.92%), crude protein (2.37%) and magnesium (8.24 g/kgDM) belonged to <em>P. concellata</em>. The highest amount of organic matter (91.60%), nitrogen-free extract (58.33%), non-fiber carbohydrates (47.01%), calcium (14.08 g/kgDM) and sodium (4.23 g/kgDM) were related to <em>K. latifolia</em>. Furthermore, the lowest amount of neutral detergent fiber (26.93%), acid detergent fiber (21.20%), and acid detergent lignin (2.73%) belonged to <em>K. latifolia</em> (p<0.05). Among the measured minerals, potassium (range of 11.61-32.75 g/kgDM) had the highest percentage. The highest amount of phosphorus (4.37 g/kgDM) and potassium (32.75 g/kgDM) belonged to <em>P. lanceolata</em> (p<0.05). The highest amount of Fe (0.37 g/kgDM) was found in <em>M. Africana</em> (p<0.05). The highest amount of gas production parameters (gas 12, 24, 48, 72 h, b<sub>gas</sub>, and c<sub>gas </sub>were 48.06, 61.93, 70.82, 74.41, 73.91 and 0.093 ml, respectively), degradability of dry matter (75.14%) and organic matter (78.47%), dry matter intake (4.47% of live body weight), relative feed value (250.84), relative forage quality (256.67), metabolizable energy (10.70 MJ/kgDM), net energy for lactation (6.56 MJ/kgDM), total volatile fatty acids (65.72 mmol/L), and the lowest amount of NH<sub>3</sub>-N (13.85 mg/dL) were related to <em>K. latifolia</em> (p<0.05). It seems that each of the four studied plants has a suitable nutritive value for grazing livestocks. However, the nutritional value of <em>K. latifolia </em>was the highest compared to other plants.<br>
شاخص ارزش نسبی تغذیهای, شاخص کیفیت نسبی علوفه, انرژی قابل متابولیسم, ترکیبات شیمیایی و معدنی علوفه
Relative feed value, Relative forage quality, Metabolism energy, Chemical and mineral compositions of forage
155
179
http://pec.gonbad.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-509-1&slc_lang=fa&sid=1
Mohsen
Kazemi
محسن
کاظمی
phd1388@gmail.com
10031947532846006871
10031947532846006871
Yes
Department of Animal Science, Higher Education Complex of Torbat-e Jam, Torbat-e Jam, Iran
استادیار گروه علوم دامی، مجتمع آموزش عالی تربتجام، تربتجام، ایران