دانشگاه تبریز، ghanbarisajad@gmail.com ، ghanbarisajad@gmail.com 2- jafarimostafa@yahoo.com
چکیده: (1545 مشاهده)
شیوع بیماری کرونا بهعنوان یکی از بحرانیترین بیماریهای مسری، خطرات امنیت غذایی را در مناطق مختلف دنیا افزایش داده است. جوامع محلی، بهویژه در مناطق روستایی به استراتژیهای مبتنی بر خدمات اکوسیستمی در منابع طبیعی در مسیر مدیریت امنیت غذایی جهانی و برآورده کردن نیازهای معیشت وابستگی زیادی دارند. جنگلها و مراتع نیز میتوانند بخشی از منابع طبیعی کالاها و خدماتی باشند که بهصورت مستقیم فروخته یا مصرف میشود. شناسایی الگوهای معیشتی میتواند چندین راهکار بالقوه را برای حفظ معیشت زندگی در مواجهه با شوکهای ناگهانی مانند کرونا پیشنهاد دهد. هدف اصلی این پژوهش، تمرکز بر تبیین وابستگی جوامع روستایی به جنگل و مرتع در دوران شیوع کرونا و نحوه مقابله و سازگاری با آسیبهای اقتصادی این بیماری از طریق خدمات مبتنی بر اکوسیستم در بین بهرهبرداران و روستاییان منطقه جنگلی شمال غرب کشور در ارسباراناست. روش تحقیق این پژوهش توصیفی پیمایشی بوده است و از طریق مطالعات میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه، دادهها جمعآوری شده است. برای تکمیل پرسشنامه، ابتدا روستاها با انجام پیشمطالعه و به صورت تصادفی انتخاب شدند؛ سپس تعداد 384 پرسشنامه تکمیل شد. نتایج نشان داد دامداری (67درصد) و کشاورزی (67درصد) فعالیت اصلی پاسخدهندگان محلی بود. متوسط درآمد سالانه خانوارهای مورد مطالعه 1023 میلیون ریال در طول بحران کووید 19 بود. میانگین شاخص تنوع درآمد برای همه خانوارهای نمونه 09/1 بود. درآمد جنگلها و مراتع بیشتر از گیاهان دارویی، میوه، علوفه و قارچ بود. سهم جنگلها و مراتع در کل درآمد خانوار همه مصاحبهشوندگان به ترتیب 43/1 و 84/2 درصد بود. بر اساس نتایج، 6/77 درصد از پاسخدهندگان اظهار داشتند که از منابع طبیعی شامل جنگل (63 درصد) و مراتع (67 درصد) استفاده میکنند. جمعآوری علوفه (6/44 درصد)، گیاهان دارویی (2/42 درصد) و میوههای جنگلی (3/29 درصد) سه محصول مهم جنگلی بودند که در بین پاسخدهندگان محلی در جنگلهای ارسباران ذکر شد. با توجه به جهانی بودن بحران کرونا، توجه جنگل و مرتع میتواند جوامع روستایی سایر مناطق کشور و دنیا را آگاه سازد. این مطالعه به مدیران و برنامهریزان کمک میکند تا میزان آسیبپذیر بودن جوامع محلی را بررسی کنند و راههای برونرفت از این بحران را شناسایی کنند.
Ghanbari S, Jafari M. The role of forests and pastures in combating the economic vulnerability of rural forest communities during the corona outbreak. PEC 2022; 10 (20) :253-274 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-825-fa.html
قنبری سجاد، جعفری مصطفی. نقش جنگل و مرتع در مقابله با آسیب پذیری اقتصادی جوامع روستایی جنگل نشین در دوران شیوع کرونا. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1401; 10 (20) :253-274