:: دوره 10، شماره 20 - ( بهار و تابستان 1401 ) ::
جلد 10 شماره 20 صفحات 110-91 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل عاملی عوامل موثر بر مهاجرت جوامع مرتعدار در استان اردبیل
مهدی معمری* ، فیروز هژبر ، اردوان قربانی ، معصومه عباسی خالکی
دانشکده‌ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ، moameri@uma.ac.ir
چکیده:   (1338 مشاهده)
مهاجرت روستا به شهر به­عنوان یکی از اجزای کلیدی رویکرد معیشت برای افزایش درآمد و کاهش فقر، در بسیاری از نواحی روستایی مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق تحلیل عاملی عوامل موثر بر مهاجرت روستا به شهر در بین مرتع‌داران ساکن در برخی حوزه‌های آبخیز استان اردبیل است. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش­نامه، مشاهده  و مصاحبه‌ حضوری بود. جامعه آماری شامل 9244 نفر در 5 حوزه آبخیز (33 روستا) در استان اردبیل بود و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 372 نفر به‌دست آمد. پرسش­نامه شامل 11 شاخص مربوط به عوامل اقتصادی، 10 شاخص مربوط به عوامل اجتماعی و 6 شاخص مربوط به سایر عوامل مؤثر بر مهاجرت روستا به شهر بود. برای اولویت­بندی مؤلفه­های موثر در مهاجرت روستا به شهر جوامع مرتع‌دار، از آزمون فریدمن استفاده شد. به‌منظور تحلیل عوامل موثر بر مهاجرت، از آزمون تحلیل عاملی استفاده شد، که برای تشخیص مناسب بودن داده‌های مربوط به متغیرهای مورد تحلیل، شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. نتایج تحلیل مولفه‌های اصلی نشان داد که از بین شاخص‌های مورد مطالعه بر اساس بار عاملی، به‌ترتیب اهمیت نه عامل امنیت اقتصادی-فرهنگی، خدمات رفاهی، مهاجرت معکوس، نبود انگیزه ماندن در روستا، مشارکت اجتماعی، زمین، آینده فرزندان، ضعف اشتغال در روستا و فرصت اشتغال بیشتر در شهر، در مجموع 85 درصد واریانس­ داده­ها را تبیین کردند. به‌طورکلی نتایج تحقیق حاضر می‌تواند اولویت‌های ضروری در راستای کاهش مشکلات معیشتی و اجتماعی جوامع روستایی منطقه مورد مطالعه را تبیین کند و اطلاعات لازم برای برنامه‌ریزی مناسب در اختیار ارگان‌های مربوط قرار دهد. این موضوع در نهایت می‌تواند سبب کاهش مهاجرت روستا-شهر شود.
واژه‌های کلیدی: مهاجرت، مرتعداران، تحلیل عاملی، اردبیل
متن کامل [PDF 632 kb]   (266 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
دریافت: 1400/8/16 | پذیرش: 1400/11/2 | انتشار: 1401/6/31
فهرست منابع
1. احمدي، ش.، توکلي، م. 1395. مهاجرت و آثار آن بر ساختار کشاورزي (مطالعه موري: بخش مرکزي شهرستان سردشت). پژوهش‌هاي جغرافياي انساني، 48 (4): 659-645.
2. باراني، ن. 1399. بررسي عوامل موثر بر مهاجرت از روستا به شهر در منطقه مرزي سيستان. نشريه علمي دانش انتظامي سيستان و بلوچستان. 11 (34): 96-73.
3. بروکي ميلان، ع.، عينالي، ج. 1395. تحليل عوامل موثر بر مهاجرت روستاهاي مرزي (مطالعه موردي: روستاهاي مرزي دهستان چالدران جنوبي). فصلنامه علوم و فنون مرزي، 19: 83-63.
4. حسين‌زاده، ع.، معمري، م.، قرباني، ا.، مفيدي چلان، م. 1398. عوامل اقتصادي و اجتماعي اثرگذار بر مهاجرت روستاييان مورد: سامان‌هاي عرفي روستايي حوزه انارچاي مشگين‌شهر. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستائي. 8 (4): 259-243.
5. کلانتري، خ. 1389. پردازش و تحليل داده ها در تحقيقات اجتماعي - اقتصادي. چاپ هشتم. انتشارات فرهنگ صبا. 388 صفحه.
6. طاهرخاني، م. 1380. تحليل بر عوامل موثر در مهاجرت روستا-شهري. فصلنامه تحقيقات جغرافيايي، 16(3): 93-67.
7. فرشادفر، ع. 1380. اصول و روش¬هاي آماري چند متغيره، انتشارات طاق بستان، دانشگاه رازي کرمانشاه.
8. مومني، ا.، جهانشيري، م.، ترکاشوند، ز. 1399. عوامل موثر بر رشد مهاجرت معکوس در سکونت‌گاههاي پيراشهري نجف‌آباد. مجله توسعه فضاهاي پيراشهري. 3 (1): 198-1830.
9. فرج‌الهي،ا.، عسگري، ح.ر.، اونق، م.، محبوبي، م.ر.، سلمان ماهيني، ع.ر. 1399. نيرو محرک‌هاي اقتصادي- اجتماعي تغيير کاربري مراتع و جنگل‌ها در منطقه مراوه‌تپه. نشريه علمي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 27 (4): 656-642.
10. ويسي، ف.، سلماني، م.، رضواني، م.ر. 1395. واکاوي نقش عوامل مکاني-فضايي در مهاجرت فصلي نيروي کار روستايي به شهر، مطالعه موردي: شهرستان سروآباد. مجله مطالعات برنامه‌ريزي سکونتگاههاي انساني.، 11 (37): 35-19.
11. يعقوبي، ج.، احمدي، ا. 1397. فراتحليل عوامل مؤثر بر تمايل جوانان روستايي به مهاجرت به شهر. رويکردهاي پژوهشي کارآفرينانه در کشاورزي. 1 (3): 40-31.

XML   English Abstract   Print

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 20 - ( بهار و تابستان 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها