[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
فرم های ضروری::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 9، شماره 19 - ( پاییز و زمستان 1400 ) ::
جلد 9 شماره 19 صفحات 297-281 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی شاخص‌های مؤثر بر مدیریت مراتع در نظام‌های بهره‌برداری افرازی و مشاعی (با تأکید بر مراتع قشلاقی استان گلستان)
ساسان فرامرزی ، ابوالفضل طهماسبی* ، امین محمدی استادکلایه ، حمید مصطفی لو
دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس ، ab_tahmasebi@yahoo.com
چکیده:   (1895 مشاهده)
در طول چند دهه‌ی اخیر یکی از مهم‌ترین معضلات مراتع کشور، نحوه‌ی مدیریت سامان‌های عرفی است که بر اساس پروانه‌ی چرایی، به یکی از سه روش مشاعی، افرازی و شورایی مدیریت می‌شوند. مهم‌ترین ابزار برای رسیدن به توسعه‌ی پایدار و مدیریت منابع طبیعی حق مالکیت است. با توجه به اهمیت مدیریت مراتع در نظام‌های بهره‌برداری، تحقیق حاضر سعی دارد به بررسی شاخص‌های مؤثر بر مدیریت مراتع در نظام‌های بهره‌برداری افرازی و مشاعی در استان گلستان بپردازد. شاخص‌های به‌کار رفته در این تحقیق شامل انسانی، اجتماعی، بوم شناختی و نهادی-سیاسی است. روش پژوهش به‌صورت توصیفی- پیمایشی است و جامعه­ی پاسخگو در این تحقیق، بهره­برداران ذیحق مراتع می‌باشند. اطلاعات جمع‌آوری شده در دو بخش توصیفی با استفاده از شاخص­های تمایل مرکزی و پراکندگی و بخش استنباطی با استفاده از آزمون‌های آماری در محیط نرم افزار SPSS نسخه‌ی 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایچ این تحقیق بیانگر این بود که مراتع دارای مدیریت به شیوه‌ی افرازی، وضعیت بهتری از لحاظ میزان آگاهی بهره­برداران، تمایل به اجرای کارهای اصلاحی و تمایل به حفاظت از مراتع را دارا هستند. میزان آگاهی در شیوه­های بهره­برداری افرازی و مشاعی به ترتیب 40/3 و 54/2 بود. بررسی نوع الگوی بهره­برداری از مراتع نشان دهنده‌ی این موضوع است که تمایل به انجام کارهای اصلاحی در مراتع افرازی با میانگین 40/4 به مراتب بیشتر از مراتع مشاعی با میانگین 12/3 بوده‌است. بررسی میزان تمایل به حفاظت از عرصه­های مرتعی و تحت بهره­برداری بیانگر تمایل بیشتر بهره­برداران شیوه‌ی افرازی نسبت به بهره­برداران شیوه مشاعی بوده‌است، میزان تمایل به حفاظت در دو الگوی بهره­برداری افرازی و مشاعی به ترتیب 20/4 و 72/3 بود. نتایج تحقیق حاضر نشان‌داد با استفاده از شیوه‌ی افرازی در مدیریت، می­توان به حفظ منابع طبیعی، توسعه‌ی پایدار و مدیریت بهینه‌ی منابع دست یافت.
 
واژه‌های کلیدی: پروانه‌ی چرایی، سامان عرفی، مرتع‌داری، منابع طبیعی
متن کامل [PDF 820 kb]   (394 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/7/27 | پذیرش: 1400/9/6 | انتشار: 1400/12/25
فهرست منابع
1. ابراهيمي، ز.، ابراهيمي، ح. 1395. فنون جلب مشارکت مردم در منابع طبيعي، سومين همايش يافته‌هاي نوين در محيط زيست و اکوسيستم‌هاي کشاورزي، تهران.
2. ارزاني، ح.، اژدري، غ.، زارع چاهوکي، م.ع. 1388. بررسي كارايي روش صفحه مشبك براي برآورد توليد و ميزان بهره‌برداري از مرتع. مجله علمي‌پژوهشي مرتع، 3 (4): 622-611.
3. ازکيا، م. 1378. ابعاد اجتماعي مؤثر بر حفظ يکپارچگي اراضي مرتعي با تأکيد بر استان¬هاي فارس و کهکيلويه و بوير احمد. مجله جنگل و مرتع، 26: 45-39.
4. انصاري، ن. 1373. بررسي دلايل عوامل مؤثر در عدم مشاركت عشاير در طرح‌هاي اصلاحي مراتع، مجموعه مقالات اولين سمينار ملي مرتع و مرتعداري در ايران، انتشارات سازمان جنگلها و مراتع کشور، ايران، 41- 25.
5. باژيان، غ.ر. 1374. بهترين حالت بهره‌برداري از مراتع حريم روستايي از ديدگاه دامداران روستايي، مجله پژوهش و سازندگي، 27: 72-52.
6. پاپلي يزدي، م.ح.، لباف خانيکي، م. 1379. نظام هاي بهره برداري از مراتع، تحقيقات جغرافيايي، 15(2): 40-7.
7. حسيني نسب، م.س.، باراني، ح.، ديانتي تيلکي، ق.ع. 1389. بررسي رابطه بين نوع مالكيت مرتع و وضعيت بهره‌برداري (با تأكيد بر مراتع ييلاقي شهرستان اراك). فصلنامه علمي ‌و پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 17)1:( 179-166.
8. حيدري، ق.، عقيلي، س.م.، باراني، ح.، قرباني، ج.، محبوبي، م. 1389. تحليل همبستگي بين وضعيت مرتع و ميزان مشارکت بهره‌برداران در اجراي طرح‌هاي مرتع‌داري (مطالعه ي موردي: مراتع بلده استان مازندران). مجله مرتع، 4) 1:( 149-138.
9. خليقي، م.م.، خليقي، ن.ا.، فرح‌پور، م. 1385. بررسي پايداري اجتماعي و اكولوژيكي شيوه‌هاي مختلف بهره‌برداري از مراتع (مطالعه موردي: حوزه سد اميركبير). فصلنامه علمي پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 13(2):93-82.
10. خليقي، ن.، قاسمي، ت.م.ح. 1383. بررسي تأثير مسائل اقتصادي-اجتماعي بر ميزان مشاركت دامداران در طرح‌هاي مرتع‌داري (شمال استان گلستان)، علوم كشاورزي و منابع طبيعي، 11 (1): 190- 181.
11. زارع چاهوکي، م.ع. 1390. تحليل عوامل محيطي مؤثر بر پايداري اکوسيستم‌هاي مرتعي کشور. همايش مديريت پايدار مراتع کشور، تهران.
12. سعيدي گراغاني، ح.ر.، علوي، س.ز.، باراني، ح.، حيدري، ق. 1393. بررسي تأثير مديريت چرا بر وضعيت و توليد علوفه مراتع در نظامهاي مختلف بهره‌برداري (مطالعه موردي: مراتع ييلاقي دماوند شهرستان آمل). مجله‌ي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 21(3): 435-446.
13. سندگل، ع. 1382. بررسي سازگاري (استقرار و زندمان) تعدادي از گياهان مرتعي در چپرقويمه گنبد. فصلنامه پژوهشي تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 11(4):409-424.
14. فراهاني فرد، س.، صادقي، ح. 1385. ساختار مالکيت و تأثير آن بر بهره‌برداري از منابع طبيعي (بررسي تطبيقي)، فصلنامه پژوهش‌هاي اقتصادي، 6 )4(: 154-131.
15. فخرآبادي پور، س.، جعفريان، ز.، حيدري، ق.، قليچ نيا، ح. 1395. بررسي اثر شيوه‌هاي مختلف بهره‌برداري بر ويژگي‌هاي خاک بخشي از حوزه‌ي آبخيز هراز. نشريه ترويج و توسعه آبخيزداري، 4 (13): 5-1.
16. عبدالله‌پور، م. 1376. چرا و چگونه بايد زمينه‌هاي مناسب سرمايه‌گذاري توسط بخش خصوصي را در مرتع فراهم نمود. مجموعه مقالات اولين سمينار مرتع و مرتع‌داري در ايران، سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور، دانشگاه صنعتي اصفهان.
17. کريميان، ع. 1390. تأثير شيوه‌هاي مختلف بهره‌برداري بر وضعيت مراتع زمستانه (مطالعه موردي: استان سمنان). پژوهش‌هاي روستايي، 2 (4): 110-95.
18. کريميان، ع.ا. 1391. بررسي برخي مسائل اجتماعي- اقتصادي در شيوه‌هاي مختلف بهره‌برداري از مراتع. نشريه خشک بوم، 2( 2): 63-54.
19. کريميان، ع.ا.، حيدري، ق. 1395. رابطه سرمايه اجتماعي در هر يک از شيوه‌هاي بهره‌برداري از مراتع و مشارکت در اجراي طرح‌هاي مرتع‌داري (مطالعه موردي: مراتع قشلاقي استان سمنان). نشريه خشک بوم، 6 (1): 55-45.
20. کلانتري، خ. 1389. پردازش و تحليل داده‌ها در تحقيقات اجتماعي و اقتصادي. انتشارات فرهنگ صبا، 388 صفحه.
21. مهندسي مشاور زمين منابع طبيعي گلستان. 1387. مطالعات تفضيلي- اجرايي حوضه آبخيز نروني. اداره کل منابع طبيعي استان گلستان.
22. نورعيني، ح. 1385. بررسي برخي عوامل مديريت چرا در مراتع ييلاقي دو هزار تنکابن، پايان نامه کارشناسي ارشد مهندسي مرتع‌داري، دانشگاه گرگان، ص 70.
23. يوسفيان، م.، تمرتاش، ر.، طاطيان، م.ر.، منتظر، ف. 1393. بررسي تأثير نوع بهره‌برداري بر وضعيت مراتع شهرستان سوادکوه. فصلنامه علمي پژوهشي روستا و توسعه، 17(3): 82-69.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

faramarzi S, Tahmasebi A, Mohammadi Ostadkalayeh A, Mostafalou H. Study of effective indicators on rangeland management in collective and private exploitation systems (In winter rangelands of Golestan province). PEC 2022; 9 (19) :281-297
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-818-fa.html

فرامرزی ساسان، طهماسبی ابوالفضل، محمدی استادکلایه امین، مصطفی لو حمید. بررسی شاخص‌های مؤثر بر مدیریت مراتع در نظام‌های بهره‌برداری افرازی و مشاعی (با تأکید بر مراتع قشلاقی استان گلستان). حفاظت زیست بوم گیاهان. 1400; 9 (19) :281-297

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-818-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 19 - ( پاییز و زمستان 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مجله حفاظت زیست بوم گیاهان Journal of Plant Ecosystem Conservation
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4645