:: دوره 9، شماره 18 - ( بهار و تابستان 1400 ) ::
جلد 9 شماره 18 صفحات 302-287 برگشت به فهرست نسخه ها
وابستگی معیشتی روستاییان به محصولات غیرچوبی جنگل در منطقه خسرو شیرین شهرستان آباده
غلامحسین مرادی* ، سمیرا میرزایی دوقزلو2 ، سجاد قنبری3 ، حبیب انصاری سامانی
دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران ، ghmoradie@gmail.com
2- دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
3- گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر
چکیده:   (2727 مشاهده)
محصولات غیرچوبی جنگل‌ها نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای روستایی ایفا کرده و درآمدهای حاصل از این بخش، سهم به سزایی از کل درآمد خانوار را به خود اختصاص می‌دهد. ازاین‌رو، مطالعه حاضر به بررسی نقش محصولات غیرچوبی جنگل بر معیشت و درآمد روستائیان خسرو شیرین شهرستان آباده پرداخته است. بدین منظور از پرسشنامه برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شد و ابتدا روایی پرسشنامه‌ها، با استفاده ازنظر کارشناسان مورد تائید قرار گرفت و سپس برای سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه روستائیان بخش خسرو شیرین بود که شامل ۶۰۷ خانوار است و در این میان تعداد 200 پرسشنامه تکمیل گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که در منطقه مورد مطالعه، 14 محصول غیرچوبی با کاربردهای متفاوت دارویی، خوراکی و صنعتی توسط مردم محلی برداشت می‌شود. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، میانگین محصولات برداشت‌شده 71/4 کیلوگرم، میانگین محصولات مصرف‌شده 50/0 کیلوگرم و میانگین درآمد سالانه روستاییان از محصولات غیرچوبی 99/17 میلیون ریال است. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه مثبت معنی‌داری بین درآمدزایی و آموزش برداشت از محصولات غیرچوبی وجود دارد. علاوه بر این بین درآمدزایی حاصل از محصولات غیرچوبی و جلوگیری از مهاجرت و همچنین بین اشتغال‌زایی محصولات غیرچوبی با هزینه‌بر بودن برداشت این محصولات ارتباط مثبت معنی‌داری وجود دارد (05/0p≤). با توجه به نتایج، در منطقه مورد مطالعه ۳۸ درصد از درآمد حاصل از برداشت محصولات غیرچوبی مربوط به گیاه بن سرخ است و بعد از آن تره کوهی با ۳۲ درصد بیشترین اثر را روی درآمدزایی دارد.   
واژه‌های کلیدی: اقتصادی- اجتماعی، اقتصاد روستایی، زاگرس، محصولات فرعی جنگل
متن کامل [PDF 719 kb]   (730 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/10/12 | پذیرش: 1400/2/4 | انتشار: 1400/7/6
فهرست منابع
1. اسعدي، ف.، اعتماد، و.، مرادي، غ.، سپهوند، ا. 1397 الف. اثر آبياري و سايه بر زي‌توده، سطح برگ و شادابي نهال تادار (Celtis caucasica Willd.)، پژوهش و توسعه جنگل، 4(3): 331-345.
2. اسعدي، ف.، اعتماد، و.، مرادي، غ.، سپهوند، ا. 1397 ب. اثر تيمارهاي مختلف آبياري و سايه در توليد نهال تادار (Celtis caucasica Willd.)، مجله جنگل ايران، 10(1): 67-77.
3. ايلدرمي، ع.، قاسمي، ف.، بهمني، ن. 1394. بررسي نقش عوامل اقتصادي-اجتماعي در تخريب زيست‎بوم جنگل‌هاي زاگرس (منطقه کاکارضا لرستان). مجله تحقيقات حمايت و حفاظت جنگلها و مراتع ايران، 13(2): 140-149.
4. بهمني، ه. ۱۳۸۸، استفاده و توسعه محصولات غيرچوبي جنگل (مطالعه موردي شهرستان مرودشت). پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشکده منابع طبيعي، دانشگاه مازندران، 86 صفحه.
5. جنت بابايي، م.، مرادي، غ.، فقهي، ج. 1398. اثر عوامل محيطي بر پراکنش گروه‌هاي اکولوژيک رويشگاه سياه‌تلو Paliurus spina- christi Mill. (بررسي موردي: مرزن‌آباد چالوس). حفاظت زيست بوم گياهان، 7(14): 345-159.
6. جهانبازي گوجاني، ح.، ايران منش، ي.، طالبي، م. 1385. توان جنگلهاي استان چهارمحال و بختياري در زمينه توليد بذر بنه و اثر اقتصادي آن بر زندگي جنگل نشينان. تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 14(2): 159-167.
7. حيدري ظهيري، ن.، اميرنژاد، ح.، حسيني يکاني، س. ع. 1393. نگرشي بر اقتصاد روستايي در بهره‌برداري از محصولات جنگل. پژوهشهاي اقتصاد روستا، 1(1): 1-16.
8. خسروي، ش.، ملک نيا، ر.، خدري زاده، م. 1393. نقش اقتصادي جنگل در معيشت خانوارهاي روستايي در زاگرس شمالي. توسعه پايدار جنگل، 1(3): 251-268.
9. علي‌بيگي، ج. 1397. بررسي نظام حقوقي بهره‌برداري جوامع روستايي و عشايري از منابع طبيعي در ايران. انسان و محيط زيست، 16(1): 75-93.
10. قنبري، س.، خالقي، ب.، مرادي، غ.، عباسنژادالچين، ا. 1397. الگوي پراکنش مکاني و نقشه ارزش اقتصادي محصولات فرعي در منطقه حفاظت شده ارسباران. نشريه پژوهشهاي علوم و فناوري چوب و جنگل، 25(2): 19-33.
11. معيري، م. ه.، باراني، ح.، شهرکي، م.ر.، بهمنش، ب. 1392. بررسي نوع و مقدار بهره¬برداري از منابع جنگلي توسط ساکنان روستاهاي مجاور جنگل (مطالعة موردي: منطقة هزارجريب- استان مازندران). مجله جنگل ايران، 5(2): 151-160.
12. ملک‏ميرزايي، م.، کريميان، ع.ا.، حکيمي، م.ح. 1396. نقش محصولات فرعي جنگلي و مرتعي در معيشت روستاييان: مطالعة موردي بخش زرين‌آباد شهرستان دهلران، استان ايلام. روستا و توسعه، 20(4): 17-28.
13. ميردريکوند، م.، آقباش فرهاد، ق.، عادلي، ک.، غلامرضايي، س. 1389. ارزيابي اثرات احداث بزرگراه خرم زال بر مسائل اقتصادي اجتماعي روستائيان جنگل نشين (بررسي موردي: روستاي قلعه نصير، استان لرستان). حفاظت زيست بوم گياهان، 7(15): 237-252.
14. مهدوي، ا.، سبحاني، ه.، شامخي، ت.، فتاحي، م. 1387. بررسي محصولات غيرچوبي جنگل و روش هاي بهره‌برداري از آنها (مطالعه موردي: شهرستان کامياران، استان کردستان). تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 19(4): 507-520.
15. مهدوي، ا.، شامخي، ت.، سبحاني، ه. 1390. سهم محصولات غيرچوبي جنگل در معيشت روستائيان مناطق جنگلي (مطالعه موردي: شهرستان کامياران، استان کردستان). تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 19(3): 370-379.
16. نظرياني، ن.، فلاح، ا.، لطفعليان، م.، ايماني راستابي، م. 1396. وابستگي هاي معيشتي جنگل نشينان به منابع جنگلي (مطالعه موردي: سامان عرفي نامجوي شهرستان کوهدشت). تحقيقات جنگل و صنوبر ايران. 25(1): 95-105.
17. يغفوري، ح.، جمس، ح.، عباس نيا، ه. 1391. بررسي تاثيرات گردشگري روستايي بر توسعه اين نواحي و ارائه راهکارهاي اصولي با استفاده از مدل تحليل استراتژيک (swot) (نمونه موردي: روستاي خسروشيرين شهرستان آباده). همايش ملي توسعه روستايي، گيلان.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 18 - ( بهار و تابستان 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها