:: دوره 9، شماره 18 - ( بهار و تابستان 1400 ) ::
جلد 9 شماره 18 صفحات 361-343 برگشت به فهرست نسخه ها
برخی ویژگی‌های بوم‌شناختی و زیست‌شناسی پیچک ایرانی (Convolvulus persicus L.)، گیاه در معرض خطر سواحل شمالی ایران
فائزه عاشقیان1 ، صدیقه کلیج* ، ناصر جعفری1
1- گروه زیست شناسی دانشگاه مازندران
دانشکدهی علوم پایه، دانشگاه مازندران، گروه زیست شناسی دانشگاه مازندران ، s.kelij@umz.ac.ir
چکیده:   (2434 مشاهده)
گیاه ماسه‌رست پیچک ایرانی Convolvulus persicus. L طبق گزارشات متعدد در‌معرض‌خطر است. به منظور درک عوامل موثر در کاهش جمعیت این گونه، برخی ویژگی‌های بوم‌شناختی و زیست‌شناسی آن شامل ویژگی‌های خاک، عوامل اقلیمی، فنولوژی و توان تکثیر آن در سه منطقه گهرباران ساری، نفت‌چال بابلسر و رستم‌رود نور در استان مازندران مطالعه شد. خصوصیات خاک جز در تعداد معدودی صفت تفاوت معنی داری بین سه منطقه نشان نداد. بافت خاک در هر سه منطقه به دلیل درصد بالای شن بسیار سبک، EC خاک پایین و بطور متوسط 0.5 دسی‌زیمنس بر متر ، pH خاک خنثی و برابر 4/7 و عناصر میکرو و ماکروکمتر از میزان استاندارد بود. نتایج نشان داد که در هر سه منطقه توان زیست‌پذیری دانه‌های گرده بالا و درحدود 95% بود اما میزان تولید گل‌های لقاح نیافته بویژه در جمعیت نور قابل توجه و درنتیجه آن میزان تولید میوه و دانه از درصد پایینی برخوردار بود. درصد جوانه‌زنی پیچک ایرانی در دو منطقه گهرباران ساری و نفت چال بابلسر بسیار پایین و در حد 10 درصد و در جمعیت رستم‌رود نور صفر بود. به دلیل رشد و توان تکثیر بیشتر گونه پیچک ایرانی در منطقه گهرباران ساری می‌توان گفت که این منطقه زیستگاه بهتری برای این گونه در مقایسه با دو جمعیت دیگر است. به نظر می‌رسد تعداد زیاد گلهای لقاح نیافته، میزان پایین تولید دانه و درصد جوانه‌زنی بسیار پایین و همچنین تخریب سواحل ناشی از فعالیتهای انسانی، دلایل اصلی کاهش جمعیت C.persicus  باشد.
واژه‌های کلیدی: پیچک خزری، خاک، سواحل مازندران، گیاه ماسه رست
متن کامل [PDF 1169 kb]   (473 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/8/3 | پذیرش: 1399/12/24 | انتشار: 1400/7/6
فهرست منابع
1. اردکاني، م. 1385. اکولوژي، انتشارات دانشگاه تهران، 340 صفحه.
2. اصلاني، ف.، نيک نهاد، ح.، فتاحي، ب.، اکبرلو، م. 1392. بررسي اثرات برخي پارامترهاي خاکي بر پراکنش و تراکم دو گونه ناخواسته Euphorbia macroclada و Rosa persica در مراتع لشگردر استان همدان. حفاظت زيست بوم گياهان. ۱ (۲) :۴۳-۵۸.
3. امبرلين، ج. 1377. مقدمه‌اي بر بوم‌شناسي. باقريه نجار، م. انتشارات دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي گرگان. 431 صفحه.
4. جهان‌تيغ، م. 1395. بررسي رابطه خاک و پوشش گياهي در سواحل رودخانه‌هاي مناطق خشک. حفاظت زيست‌ بوم گياهان، 4(9): 181-193.
5. دلبري، م.، دلبري، ز.، بردي شيخ، و.، بيروديان، ن.، فيله کش، ا. 1396. بررسي فلورستيک و ويژگي هاي اکولوژيکي رويشگاه گياهان ماسه دوست در زيست بوم دشت سبزوار. حفاظت زيست بوم گياهان. ۵ (۱۰): 75-86.
6. رضانژاد، ف.، صابري، ا.، نژادعليمرادي، ف. 1397. ريخت‌شناسي، بوم‌شناختي و تکثير گياه در معرض خطر گل پرک يا انار شيطان (Bignoniaceae) Tecomella undulata Sm. در دشت گل پرکي جيرفت، مجله زيست‌شناسي تکويني. 1(3): 1-14.
7. رفاهي، ح. 1385. فرســايش آبي و کنترل آن. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم. 672 صفحه.
8. ساداتي نژاد، س.ج.، زارع پور، ه.، قضاوي، ر.، عباسعلي، و. 1391. بررسي اثرات بادشکن بر برخي از ويژگيهاي فيزيکي، شيميايي و رطوبت خاك در مناطق خشک و تأثير آن بر فرسايش پذيري خاك. پژوهش هاي فرسايش محيطي. 5(1): 53-62.
9. سعيدي مهرورز، ش.، نقي‌نژاد، ع.، کاظمي‌گرجي، ز. 1394. بررسي تغييرات پوشش گياهي و تنوع گونه‌اي زيستگاه‌هاي سواحل ذخيره‌گاه زيست کرۀ ميانکاله با استفاده از ترانسکت‌هاي اکولوژيک. محيط زيست طبيعي، منابع طبيعي ايران. (68)1: 67-82.
10. صفوي، ر. 1395. معرفي تعدادي از گياهان نادر و در معرض خطر کشور. همايش يافته‌هاي پژوهشي در اکوسيستم‌هاي طبيعي و کشاورزي، تهران.
11. عاشقيان، ف.، کليج، ص.، جعفري، ن. 1398. سازگاريهاي ساختاري پيچک ايراني، گونه در معرض خطر سواحل شمالي ايران. يافته‌هاي نوين در علوم زيستي. 6 (4):495-504.
12. عطري، م. 1375. ارگانوژنز(اندام زايي) و مورفوژنز(ريخت زايي) گياهي. انتشارات جهاد دانشگاهي اروميه.چاپ دوم.470 صفحه.
13. قربانلي، م.، فرزامي سپهر، مژگان.، جهاني، ل. 1387. بررسي اکومورفولوژي و اکوفيزيولوژي Cakile maritima Scop. و Convolvulus persicus L، دو گياه ماسه‌رست ساحل درياي خزر. گياه و زيست بوم. 4(13): 25 -41.
14. محمودي ‌اطاقوري، آ.، حسن‌ نژاد ديو‌کلائي، ح. 1393. گرده‌شناسي. نشر يزدا و گروه نشريات. 152 صفحه.
15. واصفي، ن.، سعيدي مهرورز، ش.، نقي نژاد، ع.، روانبخش، مكرم. 1395. بررسي عوامل موثر بر پوشش گياهي در سواحل ماسه اي پارک ملي بوجاق، استان گيلان. يافته‌هاي نوين در علوم زيستي 3(3):193-204.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 18 - ( بهار و تابستان 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها