چکیده 

بررسی اصولی و علمی پراکنش گیاهان در امتداد گرادیان ارتفاعی می‌تواند به معرفی رویشگاه‌های طبیعی برحسب تغییرات ارتفاع از سطح دریا منجر گردد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی الگوی پراکنش گیاهان در امتداد گرادیان ارتفاعی واقع در منطقه شرقی استان گلستان در ناحیه استپی معتدل از مراتع مراوه‌تپه تا مراتع استپی سرد در محدوده مراتع دره اوشه و قینر تکل کوه است. در این تحقیق، حضور گونه‌های گیاهی بر روی 20 ترانسکت 100 متری و نقاط نمونه‌برداری (10 نقطه)، در امتداد گرادیان بین 90 تا 1476 متر ارتفاع از سطح دریا و با تغییرات 200 متری ارتفاع از سطح دریا، ثبت شد. با استفاده از آنالیز TWINSPA توسط نرم‌افزار PC-ORD 5 بر اساس تشابه و عدم تشابه گونه‌های گیاهی در داخل ترانسکت‌های نمونه‌برداری شده، گروه‌بندی شدند. جهت بررسی ارتباط بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی (ارتفاع از سطح دریا، بارندگی و شیب) از آنالیز تجزیه موءلفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج نشان داد که چهار گروه گیاهی با تیپ‌های گراس یک ساله، گراس یکساله - درمنه دشتی، گراس چندساله - درمنه دشتی و درمنه دشتی قابل تفکیک هستند. عامل محیطی ارتفاع از سطح دریا در تفکیک و پراکنش گروه گونه‌ها تاثیر به‌سزایی دارد. به‌طوری‌که یک یا چند گونه گیاهی، معرف خصوصیات اکولوژیکی خاص آن دامنه ارتفاعی می‌باشند.