:: دوره 8، شماره 16 - ( بهار و تابستان 1399 ) ::
جلد 8 شماره 16 صفحات 153-135 برگشت به فهرست نسخه ها
قطع و سرشاخه زنی درختان از دیدگاه ذینفعان محلی و دولتی جنگل و تأثیر تغییر منبع سوخت بر جنگل (مطالعه موردی: جنگل های شهرستان سروآباد)
سروش ذبیح اللهی1 ، جواد میرزایی* ، فرزاد اسکندری3 ، منوچهر نمیرانیان4 ، ارزو سلطانی5
1- دانشگاه ایلام
دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ایلام، دانشگاه ایلام ، mirzaei.javad@gmail.com
3- دانشگاه کردستان
4- دانشگاه تهران
5- دانشگاه علوم زیستی نروژ
چکیده:   (3038 مشاهده)
مردم محلی همواره جهت تأمین بسیاری از نیازهای معیشتی خود همچون تأمین گرمای منازل، پخت‌وپز، تأمین علوفه دام و تهیه مصالح ساختمانی به قطع و سرشاخه­زنی درختان جنگل­های زاگرس وابسته هستند. از سوی دیگر ذینفعان محلی و دولتی تعارض­های فراوانی در رابطه با بهره­برداری از جنگل دارند که سبب نابسامانی مدیریتی جنگل­های زاگرس شده است. تحقیق حاضر باهدف بررسی دیدگاه­های ذینفعان محلی و دولتی جنگل در رابطه با قطع و سرشاخه­زنی درختان جنگل در روستای آلمانه شهرستان سروآباد در استان کردستان انجام گرفت. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه است که روایی آن بر اساس نظرات متخصصان و پایایی آن از طریـق ضریب آلفای کرونبـاخ بررسی شد و درمجموع دیدگاه 115 نفر از ذینفعان محلی و دولتی به روش طیف لیکرت موردبررسی قرار گرفت. جهت تحلیل داده­ها از آزمون­های آماری کروسکال­والیس و من­وایت­نی استفاده و کلیه تحلیل­ها توسط نرم‌افزار آماری SPSS انجام شد. طبق نتایج ذینفعان محلی عنوان نمودند در حال حاضر درختان جنگلی به‌شدت گذشته مورد قطع و بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند (میانگین دیدگاه ذینفعان برای قطع و سرشاخه­زنی به ترتیب 3/2 و 1/4) و برداشت آن‌ها فقط محدود به درختان خشک بوده که آسیبی به جنگل نمی­رساند (میانگین دیدگاه ذینفعان 03/4) و مخالف ممانعت دولت از انجام این فعالیت­ها هستند. کارشناسان منابع طبیعی علی­رغم تأیید کاهش این بهره­برداری­ها در سال­های اخیر (میانگین دیدگاه ذینفعان برای قطع و سرشاخه­زنی به ترتیب 14/3 و 9/3)، آن را سبب تخریب جنگل دانسته و نیاز به مشارکت دوطرفه بین ذینفعان را ضروری می­دانند. درمجموع، نتایج، نشانه­هایی از تعارض بین دیدگاه­های ذینفعان محلی و دولتی را نشان داد؛ اما باوجود تعارض دیدگاه­ها درمجموع ذینفعان تأثیر مثبت ورود گاز به روستا و تغییر منبع تأمین علوفه دام را اعلام نمودند (میانگین دیدگاه ذینفعان برای قطع و سرشاخه­زنی به ترتیب 79/3 و 1/4).
واژه‌های کلیدی: بهره برداری جنگل، تعارض، چوب سوخت، کردستان، آلمانه
متن کامل [PDF 288 kb]   (767 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1398/8/21 | پذیرش: 1398/12/13 | انتشار: 1399/6/31
فهرست منابع
1. انصاری، ن.، سیداخلاقی شال، ج.، قاسمی، م. 1387. عوامل اجتماعي- اقتصادي مؤثر در تخريب منابع طبيعي كشور و سهم آنها در تخريب، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 15(4): 508-524.
2. ایلدرمی، ع.، قاسمی، ف.، بهمنی، ن. 1394. بررسی نقش عوامل اقتصادي- اجتماعی در تخریب زیست‌بوم جنگل‌های زاگرس (منطقه کاکارضا لرستان)، فصلنامه تحقیقات حمایت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع ایران، 13(2): 140-149.
3. ایمانی راستابی، م.، جلیلوند، ح.، زندبصیری، م. 1392. بررسي مسائل اجتماعي- اقتصادي جنگل‌هاي سامان عرفي كلگچي زاگرس در چهارمحال و بختياري، فصلنامه اكوسيستم‌هاي طبيعي ايران، 4(2): 59-70.
4. بازگیر، ا.، نمیرانیان، م.، عواطفی همت، م. 1394. نقش جنگل‌های زاگرس در تأمین استفاده‌های سوختی جنگل‌نشینان (مطالعه موردی: دهستان کاکاشرف خرم‌آباد)، مجله جنگل ایران، 7(2): 225-242.
5. جزیره‌ای، م.ح.، ابراهیمی رستاقی، م. 1392. جنگل‌شناسی زاگرس، انتشارات دانشگاه تهران، 600 صفحه.
6. خدری‌زاده، م.، ملک‌نیا، ر.، عادلی، ک.، هناره خلیانی، ج. 1396. بررسی موانع و زمینه‌هاي مشارکت جوامع محلی در مدیریت جنگل (مطالعه موردي: بخش نمه‌شیر شهرستان بانه)، نشریه پژوهش‌هاي علوم و فناوري چوب و جنگل، 24(3): 35-47.
7. درگاه ملی آمار، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، 1395، اطلاعات جمعیت روستاهای استان کردستان، [زمان مشاهده، 1398]، وبگاه: https://www.amar.org.ir/
8. سبحانی‌فرد، ی.، اخوان خرازیان، م. 1395. خودآموز تحلیل آماری پیشرفته با AMOS،LISREL ، SPSS، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 426صفحه.
9. سیداخلاقی، س.، انصاری، ن.، یوسف کلافی، س. 1391. بررسي عوامل اجتماعي اقتصادي مؤثر بر تخريب منابع طبيعي استان اردبيل از ديدگاه بهره¬برداران و كارشناسان، فصلنامة تحقيقات مرتع و بيابان ايران، 19(1): 133- 148.
10. شامی، ج.، بانج شفیعی، ع.، حسین‌زاده، ا. 1397. شناسایی معیارهاي مؤثر سازمانی بر مدیریت پایدار در جنگل‌هاي زاگرس استان آذربایجان غربی، فصلنامۀ علمی - پژوهشی پژوهش و توسعه جنگل، 4(2): 161- 177.
11. عبداله‌پور، ج.، اکبری، ح.، ولی‌پور، ا.، لطفعلیان، م. 1398. نقش محصولات جنگلی در معیشت جوامع محلی زاگرس شمالی (مطالعه موردي: استان‌هاي کردستان و آذربایجان غربی)، مجله بوم‌شناسی جنگل‌هاي ایران، 7(14): 90- 100.
12. عواطفی همت، م.، شامخی، ت.، زبیری، م.، عرب د.، قاضی طباطبایی، م. 1392. دلایل تخریب جنگل: بررسی مدل¬های ذهنی کارشناسان منابع طبیعی و مردم محلی با استفاده از روش پویایی¬های سیستم، نشریه جنگل و فرآورده¬های چوب، مجله منابع طبیعی ایران، 66(1): 39- 54.
13. قربانی، م.، آذرنیوند، ح.، مهرابی، ع.ا.، باستانی، س.، جعفری، م.، نایبی، ه. 1391. تحلیل شبکه اجتماعی: رویکردی نوین در سیاست¬گذاری و برنامه¬ریزی مدیریت مشارکتی منابع طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران، 65 (4): 553- 568.
14. محمودی، ب.، اسحاقی، ف. 1398. ارزیابی نقش آبگرمکن‌هاي خورشیدي در کاهش مصرف چوب سوخت جنگل‌نشینان زاگرس مرکزي، فصلنامۀ علمی پژوهش و توسعه جنگل، 5(2): 277-292.
15. میرک‌زاده، ع.ا.، بهرامی، م.، غیاثوند غیاثی، ف. 1390. تحلیل عوامل موثر بر بهره‌برداری پایدار از چوب جنگلی (مطالعه موردی: روستای دژن شهرستان کامیاران)، نشریه جنگل و فرآورده‌های چوب، 64(1): 91- 106.
16. نظریانی، ن.، فلاح، ا.، لطفعلیان، م.، ایمانی راستابی، م. 1396. وابستگي‌هاي معيشتي جنگل‌نشينان به منابع جنگلي (مطالعه موردي: سامان عرفي نامجوي شهرستان كوهدشت)، فصلنامه تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 25(1): 95-105.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 16 - ( بهار و تابستان 1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها