:: دوره 7، شماره 15 - ( پاییز و زمستان 1398 ) ::
جلد 7 شماره 15 صفحات 332-319 برگشت به فهرست نسخه ها
اثر تخریب جنگل و تغییر کاربری اراضی بر برخی شاخص‌های زیستی خاک (مطالعه موردی: جنگل بلوط ایرانی در استان فارس)
مهرداد زرافشار* ، محمد متینی زاده2 ، محمدجواد روستا3 ، سید کاظم بردبار3 ، یحیی کوچ4 ، محمدرضا نگهدار صابر3 ، علیرضا عباسی3 ، کوکب عنایتی3
بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز. فارس.، شیراز ، M.zarafshar@areeo.ac.ir
2- تهران
3- شیراز
4- نور. مازندران
چکیده:   (3632 مشاهده)
به‌ منظور بررسی اثر تخریب جنگل و تبدیل آن به کاربری کشاورزی، تحقیقی در منطقه دشت ارژن-فارس با تکیه بر بعضی از ویژگی­های زیستی خاک انجام شد. در همین راستا دو کاربری جنگل بلوط ایرانی و زمین کشاورزی زیر کشت با سابقه بیش از 20 سال در مجاورت هم مورد ارزیابی قرار گرفت. در هر کاربری نمونه­های خاک از عمق 10-0 سانتی­متر جمع­آوری شد. بدین منظور 3 قطعه‌نمونه تصادفی با ابعاد 10×10 متر در هر کاربری پیاده و نمونه‌برداری انجام شد. بعد از انتقال نمونه‌های خاک به آزمایشگاه مشخصه­های زیستی شامل تنفس پایه و برانگیخته میکروبی، کربن و نیتروژن بیوماس میکروبی، ضریب متابولیکی، شاخص قابلیت دسترسی به کربن، نسبت کربن بیوماس میکروبی به کربن آلی به انضمام آنزیم­های اوره­آز، آلکالین فسفاتاز، اسید فسفاتاز و دهیدروژناز مورد سنجش قرار گرفت. به‌ منظور تجزیه‌ و تحلیل آماری از آزمون تی غیرجفتی استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر مشخصه­های میکروبی خاک در توده جنگلی بلوط ایرانی حدود 2 تا 3 برابر بیشتر از کاربری کشاورزی است. اگر چه نسبت کربن بیوماس میکروبی به کربن آلی در کاربری جنگل بلوط حدود 10 درصد بالاتر بوده ولی ضریب متابولیکی و شاخص دسترسی به کربن در هر دو کاربری مشابه بود. از سوی دیگر، فعالیت آنزیم آلکالین فسفات از در زمین کشاورزی زیر کشت یونجه، به دلیل مصرف کودهای فسفاته، بیشتر از جنگل بلوط ایرانی بود در حالی‌که فعالیت سایر آنزیم­ها دارای تفاوت معنی­دار آماری نبود. نتایج این پژوهش به‌طور واضح نشان داد که حفظ جنگل­های بلوط ایرانی در اکوسیستم ارزشمند زاگرس می­تواند سبب حفظ کیفیت خاک شود.
 
واژه‌های کلیدی: کیفیت خاک، جنگل طبیعی، اکوسیستم زاگرس، آنزیم‌ آلکالین فسفاتاز، تنفس میکروبی، بیوماس میکروبی
متن کامل [PDF 301 kb]   (649 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1398/2/31 | پذیرش: 1398/6/30 | انتشار: 1398/12/27
فهرست منابع
1. بهشتی آل آقا، ع.، رییسی، ف.، گلچین، ا. 1390. تاثیر تغییر کاربری اراضی از مرتع به زمین زراعی بر شاخص های میکروبیولوژیکی و بیوشیمیایی خاک، نشریه آب و خاک، 25 (3): 548-562.
2. تاجیک، س.، ایوبی، ش.، نوربخش، ف. 1391. برآورد فعالیت برخی آنزیم های خاک با استفاده از خصوصیات خاک و پستی و بلندی زمین در بخشی از اراضی تپه ماهور ی سمیرم اصفهان، نشریه آب و خاک، 26 (3): 753-761.
3. رسولی صدقیانی، م.ح.، کریمی، ص.، برین، م.، خداوردیلو، ح.، بانج شفیعی، ع. 1395. تأثیر تغییر کاربری اکوسیستم‌های جنگلی بر شاخص‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، مجله جنگل ایران، 8 (2): 167-178.
4. شیخلو، ف.، رسولی صدقیانی، م.ح. 1395. تاثیر کاربری های زراعی و جنگلی بر فعالیت برخی آنزیم های خاک، تحقیقات آب و خاک، 47 (1): 205-216.
5. علی اصغرزاد، ن. 1389. روش های آزمایشگاهی در بیولوژی خاک، انتشارات دانشگاه تبریز، 522 صفحه.
6. کریمی،ف، جلالیان، ا.،محنتکش،عوهنرجو، ن.1393. تأثیرتغییرکاربریاراضیبرشاخصتنفسمیکروبیخاكوگرم شدنهوادربخشزاگرسمرکزی،همایشبین المللیبحرانهایزیست محیطیایرانوراهکارهای بهبودآن، 26-25 بهمن،دانشگاهآزاداسلامیواحد علوموتحقیقاتاهواز، 26-99.
7. کوچ، ی.، مقیمیان، ن. 1394. اثر تخریب جنگل و تغییر کاربری اراضی بر شاخص های اکوفیزیولوژی کربن و نیتروژن خاک، مجله جنگل ایران، 7 (2): 243-256.
8. لطفی،ی.،نوربخش،ف.،افیونی، م.1386. پتانسیلمعدنیشدننیتروزندریکخاكآهکیتیمارشدهبادونوعکودآلی،مجلۀعلوموفنونکشاورزیومنابعطبیعیاصفهان، 11 (42): 367-377.
9. متینی زاده، م.، خوشنویس، م.، تیموری، م.، شیروانی، ا. 1391. تاثیر قرق بر برخی فعالیت آنزیم های خاکدانه رویشگاه ارس چهارطاق اردل، نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 1 (4): 45-52.
10. متینی زاده، م.، گودرزی، م. 1392. اثر آتش سوزی بر برخی از فعالیت برخی از آنزیم های یک خاک مرتعی، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان، 20 (1): 213-225.
11. معزاردلان، م.، ثواقبی فیروزآبادی، غ. 1381. مدیریت حاصلخیزی خاک برای کشاورزی پایدار، چاپ اول. دانشگاه تهران. 388 صفحه.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 7، شماره 15 - ( پاییز و زمستان 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها