دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری ، jafarian79@yahoo.com 2- کرمان 3- کرج
چکیده: (3142 مشاهده)
تنوع زیستی موجود در اکوسیستم مرتع، به طور مستقیم تحت تأثیر ویژگیهای رویشی و تنوع گونههای گیاهی آن قرار دارد که همواره متضمن پایداری این اکوسیستم در مقابل تغییرات محیطی و زیستی است. هدف از تحقیق حاضر بررسی عوامل خاکی مؤثر بر شاخصهای تنوع کارکردی و گونهای به منظور اعمال مدیریت منطبق با شرایط اکولوژیک مراتع چشمه سرخو شهرستان راور استان کرمان است. برای تعیین خصوصیات کارکردی گیاهان مرتعی در طول گرادیان ارتفاعی، ۱۲ نقطه ارتفاعی به فاصله ۱۰۰ متر از هم در نظر گرفته شد و در هر نقطه، در راستای ترانسکتی عمود برجهت شیب، ۵ پلات نمونهبرداری مستقر شد. در مجموع ۶۰ پلات برداشت شد. در هر نقطه نمونهبرداری 3 نمونه خاک از عمق 0 تا 20 سانتیمتری برداشت شد. هشت شاخص تنوع کارکردی شامل رائو (Rao)، چند وجهی محدب (CHull)، غنای کارکرد (FRic)، یکنواختی کارکرد (FEve)، واگرایی کارکرد (FDiv)، پراکندگی کارکرد (FDis)، تنوع ویژگی کارکرد (FAD1) و شاخص تنوع ویژگی کارکرد اصلاح شده (FAD2) و چهار شاخص تنوع گونهای از نرمافزار FDivrsity استخراج شدند. برای بررسی ارتباط بین عوامل محیطی، گونههای گیاهی و شاخصهای تنوع کارکردی و گونهای از آنالیزهای چند متغیره (DCA، CCA، RDA) استفاده شد. نتایج نشان داد که عواملی نظیر ارتفاع، درصد آهک، ماده آلی و رطوبت بیشترین تأثیر را بر روی گونهها داشتند. نتایج حاصل از همبستگی بین متغیرهای محیطی با تنوع کارکردی نشان داد که بیشترین همبستگی برای محور اول مربوط به درصد رطوبت اولیه 64/0 و محور دوم مربوط به آهک با مقدار ۳۸۱۷/۰ میباشد.همچنین همبستگی بین عوامل محیطی حاکی از آن بود که همبستگی بالایی بین رطوبت (61/0r=)، هدایت الکتریکی (75/0r=)، اسیدیته (68/0r=)، درصد مواد آلی (78/0r=)، آهک (72/0r=) و ارتفاع از سطح دریا (77/0r=) با محور اول گونهای وجود دارد. ارتباط بین شاخصهای تنوع کارکردی و غنای گونهای بیانگر این مطلب بود که اکثر شاخصها با افزایش غنا گونهای نیز افزایش پیدا کرده است. نتایج این پژوهش میتواند در پروژههای اجرایی مورد استفاده قرار بگیرد، به این دلیل که ویژگیهای کارکردی شدت و جهت تغییرات اکوسیستم را در نتیجه عوامل محیطی بهخوبی نشان میدهند.
jafarian Z, dehghan M, barjasteh F, kargar M. Determining effective environmental factors on plants functional diversity and species diversity in Ravar rangelands. PEC 2020; 7 (15) :1-22 URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-448-fa.html
جعفریان زینب، دهقان مژده، برجسته فرهاد، کارگر منصوره. تعیین عوامل خاکی مؤثر بر شاخص های تنوع کارکردی و گونه ای گیاهان در مراتع راور، استان کرمان. حفاظت زیست بوم گیاهان. 1398; 7 (15) :1-22