:: دوره 5، شماره 11 - ( پاییز و زمستان 1396 ) ::
جلد 5 شماره 11 صفحات 48-35 برگشت به فهرست نسخه ها
مدل‌سازی آشیان اقلیمی گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii) با استفاده از مدل تحلیل ممیزی انعطاف‌پذیر در استان چهارمحال و بختیاری
مریم حیدریان آقاخانی* ، رضا تمرتاش ، زینب جعفریان ، مصطفی ترکش اصفهانی ، محمدرضا طاطیان
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری ، ma_haidarian@yahoo.com
چکیده:   (4760 مشاهده)

پیشرفت در زمینه تکنیک‌های آماری جدید، راهکارهای قدرتمندی برای پیش‌بینی وقوع، پراکنش واقعی و پتانسیل پوشش گیاهی فراهم نموده است که اصطلاحاً به آن مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای گفته می‌شود. گونه غالب جنگل‌های زاگرس، گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii) است که امروزه شاهد مرگ و میر درختان بلوط در عرصه وسیعی از رویشگاه‌های طبیعی آن هستیم. این مطالعه با هدف پیش‌بینی پراکنش بالقوه گونه بلوط ایرانی در استان چهارمحال و بختیاری واقع در منطقه زاگرس مرکزی انجام شد. در این مطالعه از 19 متغیر زیست اقلیمی حاصل از دما و بارش، سه متغیر فیزیوگرافی و مدل تحلیل ممیزی انعطاف‌پذیر (FDA) در نرم‌افزار R، برای تعیین ارتباط بین وقوع گونه و عوامل محیطی استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که دامنه سالانه دما و بارندگی سالانه در حدود 6/67 درصد تغییرات پراکنش گونه را توجیه ‌نمودند و بیشترین سهم را در تعیین مطلوبیت رویشگاه داشتند. ارزیابی مدل با استفاده از ضرایب آماری کاپا و شاخص سطح زیر منحنی به ترتیب برابر 76/0 و 93/0 بود که که بر اساس معیارهای طبقه‌بندی، جزو نقشه‌های با دقت خوب به شمار می‌رود. براساس نتایج حاصل از مدل تحلیل ممیزی انعطاف‌پذیر، 87/28 درصد (471590 هکتار) از مساحت استان برای گونه بلوط ایرانی، دارای تناسب رویشگاهی زیاد تعیین شد. از نتایج این مطالعه در برنامه‌ریزی‌های حفاظتی و اصلاحی گونه بلوط ایرانی می‌توان استفاده نمود.

واژه‌های کلیدی: جنگل‌های زاگرس، مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای، مطلوبیت رویشگاه، پراکنش بالقوه.
متن کامل [PDF 2702 kb]   (1189 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1396/1/27 | پذیرش: 1396/4/5 | انتشار: 1397/3/4
فهرست منابع
1. پيري صحراگرد، ح.، زارع چاهوكي، م.ع، آذرنيوند، ح. 1393. مدل‌سازي پراكنش گونه‌هاي گياهي در مراتع غرب حوض سلطان استان قم با روش رگرسيون لوجستيک. مرتعداري 1(1): 94-113.
2. جهانبازي گوجاني، ح. ميربادين، ع. طالبي، س. 1380. بررسي و تعيين ميزان رويش قطري Quercus brantii Lindl در استان چهارمحال و بختياري، تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 5: 1-32.
3. جهانبازي گوجاني، ح.، جليلي، ع.، طالبي، م.، 1381. گزارش تحقيق مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان چهارمحال و بختياري، شهركرد، ايران.
4. خلاصي اهوازي، ل.، زارع چاهوكي، م.ع.، آذرنيوند ح.، سلطاني گردفرامرزي م.، 1390. مدل‌سازي مطلوبيت رويشگاه Eurotia ceratoides با كاربرد روش تحليل عاملي آشيان بوم شناختي (ENFA) در مراتع شمال شرق سمنان، مرتع، 5 (4): 362-372.
5. ذوالفقاری، ر.، کریمی حاجی پمق، خ.، فیاض، پ. 1392. ارزیابی تغییرات ژنتیکی در برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی در بلوط ایرانی، تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. جلد 21، شماره 1، ص 118-103.
6. رادمهر، ع.، سوسنی، ج.، بالاپور ش.ا.، حسینی قلعه بهمنی، س.م.، سپهوند، ا. 1394. اثر متغیرهای اقلیمی (دما و بارندگی) بر پهنای حلقه‌های رویشی درختان شاخه‌زاد بلوط ایرانی در ناحیه زاگرس میانی (مطالعه موردی: جنگل‌های شهرستان خرم آباد). پژوهش‌های علوم و فناوری چوب و جنگل. جلد 22، شماره 1، ص 93-110.
7. زارع چاهوكي، م.ع.، عباسي، م.، آذرنيوند، ح.1393 .ارزيابي قابليت مدل شبکه عصبي مصنوعي در پيش‌بيني پراكنش مکاني گونه‌هاي گياهي مراتع طالقان مياني. مرتع، 8(2): 106-115.
8. یغمایی، ل.، خداقلی، م.، سلطانی، س.، صبوحی، ر.، 1388. تأثیر عوامل اقلیمی مختلف بر گسترش تیپ‌های جنگلی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره. مجله جنگل ایران، انجمن جنگلبانی ایران، 3: 239-251.
9. Ardestani E.G., Tarkesh M., Bassiri M., & Vahabi M. R. 2014. Potential habitat modeling for reintroduction of three native plant species in central Iran. Journal of Arid Land,7: 381-390.
10. Browicz K., 1982. Chorology of trees and shrubs in South-West Asia and adjacent regions. Vol. 1. Państwowe Wydawnictwo Naukow, Poland, 172p.
11. Fielding A. H. and Bell J. F., 1997. "A review of methods for the assessment of prediction errors in conservation presence/absence models." Environmental Conservation 24(01): 38-49.
12. Fisher R. A., 1936. "The use of multiple measurements in taxonomic problems." Annals of eugenics 7(2): 179-188.
13. Franklin J. 2010. Mapping species distributions: spatial inference and prediction. Cambridge University Press.
14. Gaston K.J., 2003. The structure and dynamics of geographic ranges, Oxford University Press, 267p.
15. Hastie, T., Tibshirani, R., Buja, A., 1994. Flexible discriminant analysis by optimal scoring. Journal of the American statistical association 89(428): 1255-1270.
16. Huntley B., Berry P.M., Cramer W., McDonald A.P., 1995. Special paper: modelling present and potential future ranges of some European higher plants using climate response surfaces. Journal of Biogeography 22: 967-1001.
17. Hamann, A. and Wang, T. 2006. Potential effects of climate change on ecosystem and tree species distribution in british columbia. Ecology 87:2773-2786.
18. Mclaughlin B.C., & Zavaleta E.S. 2012. Predicting species responses to climate change: demography and climate microrefugia in California valley oak (Quercus lobata). Global change biology, 18(7), 2301-2312.
19. Monserud R.A., & Leemans R., 1992. Comparing global vegetation maps with the Kappa statistic. Ecological Modelling, 62(4), 275-293.
20. Parmesan, C., Gaines, S., Gonzalez, L., Kaufman, D.M., Kingsolver, J., Townsend Peterson, A., and Sagarin, R. 2005. Empirical perspectives on species borders: From traditional biogeography to global change. Oikos 108:58-75.
21. Pearson R.G. and Dawson T.P., 2003. Predicting the impacts of climate change on the distribution of species: are bioclimate envelope models useful? Global ecology and biogeography, 12(5): 361-371.
22. Sagheb Talebi Kh., Sajedi T., Pourhashemi M., 2014. Forests of Iran: A Treasure from the Past, A Hope for the Future. Springer, New York, 152p.
23. Shi, Z., Gao, J., Yang, X., Jia, Z., Shang, J., Feng, C. and Lü, S., 2012. Response of Mongolian pine radial growth to climate in Hulunbuir Sand Land, Inner Mongolia, China. Journal of Food, Agriculture & Environment, 10(2): 884-890
24. Swets J.A., 1988. Measuring the accuracy of diagnostic systems. Science, 240(4857): 1285-1293.
25. Tarkesh Esfahani M., 2008. Predictive Vegetation Modelling: Comparison of Methods, Effect of Sampling Design and Application on Different Scales 100p.
26. Tarkesh M., & Jetschke G., 2016. Investigation of current and future potential distribution of Astragalus gossypinus in Central Iran using species distribution modelling. Arabian Journal of Geosciences, 9(1), 1-11.
27. Towsend P., Soberón J., Pearson R., Anderson R., Martínez-Meyer E., Nakamura M., Araújo M., 2011. Ecological niches and geographic distributions, Princeton University Press, Princeton, NJ. 328pp.
28. Vessella F., & Schirone B., 2013 Predicting potential distribution of Quercus suber in Italy based on ecological niche models: Conservation insights and reforestation involvements. Forest Ecology and Management, 304, 150-161.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 5، شماره 11 - ( پاییز و زمستان 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها