[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
فرم های ضروری::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 10، شماره 21 - ( پاییز و زمستان 1401 ) ::
جلد 10 شماره 21 صفحات 92-79 برگشت به فهرست نسخه ها
اثر اکوفیزیوگرافی بر ویژگی های کمّی قطر، ارتفاع، سطح مقطع، قطر تاج و مساحت تاج پوشش درختان در جوامع جنگلی کوهستانی (مطالعه موردی: جامعه بلوط – ممرز در جنگل ارسباران)
رؤیا عابدی* ، لیلا سلیمان نژاد2
دانشکده‌ کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، تبریز، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تبریز ، royaabedi@tabrizu.ac.ir
2- گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اراک، دانشگاه اراک، اراک
چکیده:   (755 مشاهده)
هدف اکوفیزیوگرافی تحلیل جغرافیای زمین و ارتباط فیزیوگرافی با اکوسیستم است. اکوفیزیوگرافی مبنایی برای فرآیندهای برنامه­ریزی برای بررسی ویژگی­های سیستم­های زمین با توجه به تعاملات بین فیزیوگرافی زمین و موجودات زنده است. باتوجه به شرایط کنونی اکوسیستم­ها و افزایش بلایای طبیعی و به­منظور پایداری اکوسیستم، ارزیابی ویژگی­های اکوفیزیوگرافیک زمینه­ای برای حل مشکلات اکوسیستم­ها فراهم می­کند تا خدمات اکوسیستمی با کیفیت­تری عرضه شود. با توجه به اهمیت نقش محیط در تعیین عوامل مؤثر بر انتشار، پراکندگی و بقای جوامع جنگلی، پژوهش حاضر با هدف نمایش رابطه بین ویژگی­های کمّی درختان با عوامل فیزیوگرافی جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا مورد تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش از داده­های نمونه­برداری در قطعات نمونه مربعی به ابعاد 100 متر در 100 متر در توده­های با غالبیت حضور درختان بلوط اوری و ممرز در سه دامنه ارتفاعی از 1200 تا 1600 متر بالاتر از سطح دریا و در دو جهت جغرافیایی شامل شمال شرقی و شمال غربی استفاده شد. برای به حداقل رساندن اثرات عواملی همچون تخریب انسانی، توده­ها از مناطق کاملاً حفاظت شده، انتخاب شدند. در هر قطعه نمونه قطر برابر سینه، ارتفاع کل و قطرهای بزرگ و کوچک تاج همه درختان اندازه­گیری شدند. مؤلفه­های سطح مقطع (سانتی­مترمربع)، مساحت تاج پوشش (مترمربع) و میانگین قطر تاج (متر) درختان محاسبه شد. آزمون­های آماری شامل تحلیل واریانس و مقایسه میانگین­ها به­روش آزمون توکی در سطح معنی­داری 05/0 به منظور بررسی اثر ارتفاع از سطح دریا و آزمون t مستقل برای بررسی اثر جهت­های جغرافیایی با استفاده از نرم افزار R انجام شد. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا و جهت دامنه بر روی ویژگی­های قطر برابر سینه و سطح مقطع توده تفاوت معنی­داری نداشت (05/0<p) اما بر ارتفاع درختان توده، میانگین قطر تاج و مساحت تاج پوشش توده تفاوت معنی­داری داشت (05/0p). دامنه شمال غربی از نظر همه ویژگی­های مورد مطالعه شرایط همگن­تری داشت، اما تغییرات در دامنه شمال شرقی بیشتر بود و ارتفاع و تاج درختان توده از دره به سمت قله به­طور معنی­داری بیشتر شد (05/0p). همبستگی معنی­داری نیز بین قطر برابر سینه و سطح مقطع و همچنین مساحت تاج و قطر تاج به­دست آمد (05/0p). عوامل اکوفیزیوگرافی مورد مطالعه شامل ارتفاع از سطح دریا و جهت دامنه بر روی برخی از ویژگی­های کمّی توده­های بلوط اوری-ممرز در ارسباران تأثیر داشته و درختان به­دلیل سرشت تمایل به سازگاری با محیط، تحت تأثیر این عوامل تغییرات معنی­داری نشان داده­اند. به این ترتیب که در دامنه شمال غربی در هر سه حالت در قله و دامنه و دره همگن­تر بودند و در جهت دامنه شمال شرقی از دره به سمت قله درختان از نظر اندازه بزرگتر بودند. این حالت برای سطح مقطع درختان نیز حاکم بود. اما اندازه تاج درختان که اجماع مؤلفه­های مساحت تاج و قطر تاج است، در جهت شمال غربی و در بخش دامنه، درختان تاج بزرگتری داشتند و در جهت شمال شرقی درختان قله از مساحت تاج بزرگتری برخوردار بودند. بررسی تأثیر توأم جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا بر ویژگی­های توده­ها نشان داد که مساحت تاج پوشش درختان و میانگین قطر تاج همچون تأثیر جداگانه هر یک از این عوامل دارای اختلاف معنی­داری بود (05/0p) و سایر ویژگی­ها تفاوت معنی­داری را نشان ندادند (05/0<p).
هدف اکوفیزیوگرافی تحلیل جغرافیای زمین و ارتباط فیزیوگرافی با اکوسیستم است. اکوفیزیوگرافی مبنایی برای فرآیندهای برنامه­ریزی برای بررسی ویژگی­های سیستم­های زمین با توجه به تعاملات بین فیزیوگرافی زمین و موجودات زنده است. باتوجه به شرایط کنونی اکوسیستم­ها و افزایش بلایای طبیعی و به­منظور پایداری اکوسیستم، ارزیابی ویژگی­های اکوفیزیوگرافیک زمینه­ای برای حل مشکلات اکوسیستم­ها فراهم می­کند تا خدمات اکوسیستمی با کیفیت­تری عرضه شود. با توجه به اهمیت نقش محیط در تعیین عوامل مؤثر بر انتشار، پراکندگی و بقای جوامع جنگلی، پژوهش حاضر با هدف نمایش رابطه بین ویژگی­های کمّی درختان با عوامل فیزیوگرافی جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا مورد تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش از داده­های نمونه­برداری در قطعات نمونه مربعی به ابعاد 100 متر در 100 متر در توده­های با غالبیت حضور درختان بلوط اوری و ممرز در سه دامنه ارتفاعی از 1200 تا 1600 متر بالاتر از سطح دریا و در دو جهت جغرافیایی شامل شمال شرقی و شمال غربی استفاده شد. برای به حداقل رساندن اثرات عواملی همچون تخریب انسانی، توده­ها از مناطق کاملاً حفاظت شده، انتخاب شدند. در هر قطعه نمونه قطر برابر سینه، ارتفاع کل و قطرهای بزرگ و کوچک تاج همه درختان اندازه­گیری شدند. مؤلفه­های سطح مقطع (سانتی­مترمربع)، مساحت تاج پوشش (مترمربع) و میانگین قطر تاج (متر) درختان محاسبه شد. آزمون­های آماری شامل تحلیل واریانس و مقایسه میانگین­ها به­روش آزمون توکی در سطح معنی­داری 05/0 به منظور بررسی اثر ارتفاع از سطح دریا و آزمون t مستقل برای بررسی اثر جهت­های جغرافیایی با استفاده از نرم افزار R انجام شد. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا و جهت دامنه بر روی ویژگی­های قطر برابر سینه و سطح مقطع توده تفاوت معنی­داری نداشت (05/0<p) اما بر ارتفاع درختان توده، میانگین قطر تاج و مساحت تاج پوشش توده تفاوت معنی­داری داشت (05/0p). دامنه شمال غربی از نظر همه ویژگی­های مورد مطالعه شرایط همگن­تری داشت، اما تغییرات در دامنه شمال شرقی بیشتر بود و ارتفاع و تاج درختان توده از دره به سمت قله به­طور معنی­داری بیشتر شد (05/0p). همبستگی معنی­داری نیز بین قطر برابر سینه و سطح مقطع و همچنین مساحت تاج و قطر تاج به­دست آمد (05/0p). عوامل اکوفیزیوگرافی مورد مطالعه شامل ارتفاع از سطح دریا و جهت دامنه بر روی برخی از ویژگی­های کمّی توده­های بلوط اوری-ممرز در ارسباران تأثیر داشته و درختان به­دلیل سرشت تمایل به سازگاری با محیط، تحت تأثیر این عوامل تغییرات معنی­داری نشان داده­اند. به این ترتیب که در دامنه شمال غربی در هر سه حالت در قله و دامنه و دره همگن­تر بودند و در جهت دامنه شمال شرقی از دره به سمت قله درختان از نظر اندازه بزرگتر بودند. این حالت برای سطح مقطع درختان نیز حاکم بود. اما اندازه تاج درختان که اجماع مؤلفه­های مساحت تاج و قطر تاج است، در جهت شمال غربی و در بخش دامنه، درختان تاج بزرگتری داشتند و در جهت شمال شرقی درختان قله از مساحت تاج بزرگتری برخوردار بودند. بررسی تأثیر توأم جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا بر ویژگی­های توده­ها نشان داد که مساحت تاج پوشش درختان و میانگین قطر تاج همچون تأثیر جداگانه هر یک از این عوامل دارای اختلاف معنی­داری بود (05/0p) و سایر ویژگی­ها تفاوت معنی­داری را نشان ندادند (05/0<p).
شماره‌ی مقاله: 7
واژه‌های کلیدی: ارسباران، اکوفیزیوگرافی، مؤلفه کمّی، جامعه گیاهی
متن کامل [PDF 480 kb]   (147 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/1/31 | پذیرش: 1401/8/22 | انتشار: 1402/2/2
فهرست منابع
1. آقابراتي، الف.، مروي مهاجر، م.ر.، اعتماد، و.، سفيدي، ک. 1397. ويژگي¬هاي ساختاري توده¬هاي جنگلي شاخه¬زاد در جنگل فندقلوي اردبيل، پژوهش و توسعه جنگل، 4 (2): 223-239.
2. اسحاقي راد، ج.، مطلب¬پور، ع.، عليجانپور، الف. 1394. بررسي اجتماع بين گونه¬هاي بلوط در ارتباط با عوامل فيزيوگرافي در جنگل¬هاي زاگرس (بررسي موردي: جنگلهاي سردشت، ربط)، پژوهش و توسعه جنگل، 1 (4): 294-285.
3. پرما، ر.، شتايي جويباري، ش.، 1389، اثر عوامل فيزيوگرافي و انساني برتاج پوشش و تنوع گونه¬هاي چوبي در جنگل-هاي زاگرس (مطالعه موردي: جنگل هاي حفاظت شده قلاجه استان کرمانشاه)، تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 18 (4): 539-555.
4. پيله¬ور، ب.، جعفري سرابي، ح.، ويس کرمي، غ، 1395. تغييرات جوامع گياهي جنگل¬هاي زاگرس مياني تحت تأثير ويژگي¬هاي فيزيوگرافي و خاك، تحقيقات جنل و صنوبر ايران، 24 (3): 402-414.
5. صفري، م.، سفيدي، ک.، عليجانپور، الف.، الهيان، م.ر. 1399. پراکندگی ساختاري توده¬هاي آميخته تحت تأثير عامل-هاي شکل زمين، شکل دامنه و جهت دامنه در جنگل ارسباران به روش رج¬بندي (مطالعه موردي: حوزه کليبرچاي وسطي، بوم¬شناسي جنگل¬هاي ايران، 8 (16): 81-89.
6. عابدي، ر.، 1399. ارزيابي اثر برخي عوامل فيزيوگرافيک بر مدل¬هاي رويشي گونه ممرز (Carpinus betulus L.) در جنگل ارسباران، بوم¬شناسي کاربردي، 9 (4): 89-105.
7. محبي بيجارپس، م.، رستمي شاهراجي، ت.، سميع¬زاده لاهيجي، ح. 1397. تأثير ارتفاع از سطح دريا بر پاسخ-هاي ريخت¬شناسي و فيزيولوژيکي برگ راش (Fagus orientalis Lipsky) در جنگل¬هاي گيلان، تحقيقات جنگل¬و صنوبر ايران، 6 (4): 577-590.
8. مومني مقدم، ت.، ثاقب طالبي، خ.، اکبري نيا، م.، اخوان، ر.، حسيني، س.م.، 1391، تأثير عوامل فيزيوگرافي و ادافيك بر برخي ويژگي¬هاي كمي و كيفي درختان اُرس (مطالعة موردي: منطقة لاين- خراسان)، مجله جنگل ايران،4 (2): 143-156.
9. نادري ورندي، م.، کيا لاشکي، ع.، ويسي، ر.، شيخ الاسلامي، ع.1397. تأثير ارتفاع از سطح دريا بر برخي ويژگي¬هاي کمي و کيفي درختان صنوبر دلتوئدس، بومشناسي جنگل¬هاي ايران، 6 (12): 30-38.
10. واحدي، ع.الف.، متاجي، الف. 1392. ميزان توزيع ترسيب كربن تنه درختان بلوط (Quercus castaneifolia C.A. May) در ارتباط با عوامل فيزيوگرافي جنگل-هاي طبيعي شمال ايران، تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 21 (4): 716-728.
11. ولي پور، الف، نميرانيان، م.، غضنفري، ه.، حشمت¬الواعظين، س.م.، جوزف لکسر، م.، پيلينگر، ت. 1392. ارتباط بين ويژگي¬هاي ساختاري جنگل و ابعاد درختان بلوط با عامل¬هاي فيزيوگرافي در جنگل¬هاي آرمرده، زاگرس شمالي، تحقيقات جنگل و صنوبر ايران، 21 (1): 30-47.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Abedi R, Soleimannejad L. The effect of ecophysiography on the quantitative characteristics of DBH, height, basal area, crown diameter, and canopy area of trees in mountain forest communities (Case study: Oak-hornbeam community in Arasbaran forest). PEC 2023; 10 (21) : 7
URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-851-fa.html

عابدی رؤیا، سلیمان نژاد لیلا. اثر اکوفیزیوگرافی بر ویژگی های کمّی قطر، ارتفاع، سطح مقطع، قطر تاج و مساحت تاج پوشش درختان در جوامع جنگلی کوهستانی (مطالعه موردی: جامعه بلوط – ممرز در جنگل ارسباران). حفاظت زیست بوم گیاهان. 1401; 10 (21) :79-92

URL: http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-851-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 21 - ( پاییز و زمستان 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مجله حفاظت زیست بوم گیاهان Journal of Plant Ecosystem Conservation
Persian site map - English site map - Created in 0.06 seconds with 36 queries by YEKTAWEB 4645